Etano vlasnitvo vlasnitvo nad poserbnim djelovima zgrade ili vlasnitvo nad stanovima i popslovnim prostorijama,je institut koji

je do danas imao veoma interesantan razvoj u bivoj sfrj,odnosno bih.u kraljevini jugoslaviji etano vl.postojalo je samo u nekim gradovima slovenije,dalmacije i bih.jedan od 3 zemljinoknjina zakona iz 1930/31 zabranio je dalju mogunost osnivanja prava vlasnitva na posebnim djelovima zgrade.naelno je ta zabrana postojala sve do 1959 kada je donesen zakon o svojini na djelovima zgrade,i ako je nizom propisa bilo dozvoljeno osnivanje u korist odreenih subjekata ili promet fizikim djelovima zgrade.i nakon to vie nije bilo prepreke da se osniva etano vlasnitvo,ogranienje je postojalo na drugi nain,pretean broj stanova bio je u dravnom/drutvenom vlasnitvu,a na njima je zasnovano stanarsko pravo.raniji savezni zakon o svojini na djelovima zgrade iz 1959 uspostavio je odreeni koncept etanog vlasnitva koji je bio na snazi sve do disolucije sfrj,odnosno na snazi je i danas u onim djelovima bive sfrj,koje nisu izvrile reformu vlasnikih odnosa meu kojima je bih. Vlasnitvo na stanovima de lege lata prema trenutnom stanju propisa nije vie mogue govoriti o jedinstvenom ureenju etanog vlasnitva u bih.posebni entitetski propisi su na razliit nain regulisali odreena pitanja etanog vlasnitva ne promjenjivi osnovni koncept etanog vlasnitva koncipiran jo 1959. Koncept etanog vlasnitva u pozitivnom pravu bih osnovna karakteristika ovog koncepta jeste da on polazi od vlasnitva na posebnom djelu zgrade,kao glavnog prava kojeg prate 2 sporedna prava-pravo na zajednikim djelovima zgrade i pravo na zemljitu.time je prihvaena tzv dualistika teorija o pravnoj prirodi etanog vlasnitva u kome se vide dvije grupe ovlatenja-ona na privatnim djelovima koja proizilaze iz vlasnitva i druga na zajednikim djelovima zgrade i zemljitu.pri tome je prihvaena ona varijanta dualistike teorije koja primat daje pravu na stan,a ostala prava smatra akcesornim.ova dva sporedna prava su se bitno razlikovala s obzirom na injenicu da li je zgrda bila u drutvenom ili privatnom vlasnitvu ili da li je bila izgraena na zemljitu u drutvenom/dravnom vlasnitvu ili na zemljitu u privatnom vlasnitvu. U situaciji da se radilo o privatnoj zgradi,vlasnici stanova su na zajednikim djelovama zgrade bili nosioci zajednikog prava vlasnitva,ako se radilo o zgradi u drutveno/dravnom vlasnitvu,bili su nosioci zajednikog prava koritenja. U sluaju da je zemljite bilo u dravnom vlasnitvu,odnosno da je zgrada bila podignuta na podruju grada ili naselja gradskog karaktera vlasnici posebnog djela zgrade imali su pravo trajnog koritenja zemljita ispod zgrade,a u sluaju da je zemljite bilo u privatnom vlasnitvu bili su suvlasnici graevinske parcele srazmjerno vrijednosti posebnog djela prema ukupnoj vrijednosti cjele zgrade. Ipak koncept etanog vlasnitva u bih ne uklapa se lahko u rjeenja prihvaena u uporednom pravu.u uporednom pravu se konstrukcija etanog vlasnitva se u principu kree u okviru suvlasnike konstukcije,bez obzira da li se radi o unitarnoj ili dualistikoj koncepciji,i bez obzira

na to da li se na posebnim djelovima priznaje pravo vlasnitva ili neka prava sui generis,bez obzira na to da li je stan ili su zemljite i zgrada glavna stvar.kod dualistikog koncepta vlasnitvo na zajednikim djelovima ili ureajima zgrade regulira kao suvlasnitvo,a kod unitarnog koncepta etanog vlasnitva se etano vlasnitvo tretira kao posebno oblikovano suvlasnitvo.navedeni koncept etanog vlasnitva u bivoj sfrj bio je uvjetovan opim okvirom nevlasnikog koncepta drutvenog vlasnitva.kako na drutvenim sretstvima nije moglo postojati pravo vlasnitva sljedstveno tome nije moglo postojati ni pravo suvlasnitva. Time je bila iskljuena primjena suvlasnike koncepcije.na onim zemljitima na kojima je postojalo pravo privatnog vlasnitva primjetan je utjecaj suvlasnike koncepcije-u ranijem saveznom zakonu kao i u kasnijim republikim zakonima,na takvim zemljitima je postojalo suvlasnitvo etanih vlasnika. Suvlasnika konstukcija u pravu sfrj nije bila mogua,ne samo zbog posebne prirode drutvenog vlasnitva,ve i zbog naputanja naela superficies slo cedit,odnosno naela pravnog jedinstva nekretinine.iz tog razloga je bilo mogue da na zemljitu,zajednikim prostorijama i stanu postoje ak tri modeliteta vlasnitva(individualno,zajedniko i suvlasnitvo,odnosno trajno pravo koritenja.koncept etanog vlasnitva se u toliko uveliko razlikovao od rjeenja u uporednom pravu,to ne treba nuno vidjeti kao posebnu vrijednost i dio pravne tradicije koje treba uvati ve kao palijativno rjeenje u uvjetima drutvenog vlasnitva i naruavanja pravnog jedinstva nekretnine. I ako je zakon o svojini na posebnim djelovima zgrade,jo formalnopravno na snazi,odreene su odredbe donoenjem novih propisa postale bezpredmetne ili su izgubile svaki praktini znaajtako se nakon donoenja entitetskih zakona o graevinskom zemljitu uopte ne moe gevoriti o pravu koritenja etanih vlasnika na zemljitu ispod i oko zgrade,budui da su ti vlasnici ex lege postali vlasnicima zemljitima i to zajedniki vlasnici,to je opet suprotno izvornim rjeenjima ovog zakona.