NASTAVNI PLAN I PROGRAM ZA MEDRESE

MATEMATIKA

CILJEVI I ZADACI IZUAVANJA PREDMETA

CILJ stjecanje matematikih znanja i sposobnosti neophodnih za razumijevanje zakonitosti u prirodi i drutvu, za primjenu u praksi i u procesu proizvodnje; razvijanje sposobnosti uenika da pravilno rasuuju, logiki zakljuuju, da razvijaju matu, stvaralako matematiko miljenje i pozitivne osobine linosti.

ZADACI stjecanje znanja potrebnih za razumijevanje kvantitativnih i prostornih odnosa, razvijanje ope matematike kulture neophodne za ukljuivanje u svijet rada i za praenje savremenog drutveno-ekonomskog i nauno-tehnolokog razvoja; osposobljavanje uenika za uspjeno i kvalitetno nastavljanje obrazovanja i ukljuivanje u druge naune oblasti u kojima se matematika primjenjuje u toku kolovanja i kasnije u procesu proizvodnje; izgraivanje pozitivnih osobina linosti kao to su: radne navike, upornost, sistematinost, urednost, tanost, preciznost, odgovornost, kritinost, smisao za samostalan rad, razvijanje kulturnih, etnikih i estetskih navika kod uenika; razvijanje sposobnosti uenika za samostalno koritenje strunom literaturom i drugim izvorima znanja.

Nastavni program iz predmeta

MATEMATIKA
I razred (2 sata sedmino - 72 sati godinje)

Zadaci nastave matematike u prvom razredu su:

da uenici sistematiziraju i objedine steena znanja o brojevima i nainu formiranja skupa realnih brojeva; da sistematiziraju i proire dosadanja saznanja o algebarskim izrazima i da ovladaju operacijama meu njima i njihovim transformiranjem; da sistematiziraju i proire saznanja o funkcijama; da upozna uenike o aksiomima i osnovnim teoremama geometrije; da uenici proire i prodube steena znanja iz domena konstruiranja geometrijskih figura; da sistematiziraju osnovne injenice o vektorima i operacije sa vektorima uz znaajnije primjene vektora; da uenici shvate pojam i vrste izometrijskih preslikavanja i da ih znaju primijeniti u izradi datih zadataka; da sistematiziraju, proire i potpuno ovladaju linearnim jednainama sa jednom nepoznatom, kako njihovim rjeavanjem tako i primjenom; da osposobe uenike da mogu bez potekoa primjenjivati steena znanja prilikom rjeavanja praktinih problema.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

PREGLED PROGRAMSKIH SADRAJA Uvod Skup realnih brojeva Algebarski izrazi Geometrija u ravni Koordinatni sistem Izometrijska preslikavanja u ravni Linearne jednaine i nejednaine Sistem linearnih nejednaina Osnovi trigonometrije Napomena: U svakom polugoditu po jednu jednoasovnu pisanu zadau sa jednoasovnom analizom i ispravkom. UKUPNO

SATI 1 3 16 15 7 7 6 6 7 4

72

Red. Broj 1. 2. 3.

Naziv programskih sadraja

Uvod Osnovni pojmovi u matematici definicija, aksioma, teorema, dokaz. Skup realnih brojeva Skupovi: N, Z i Q- skup iracionalnih brojeva i skup realnih brojeva R. Algebarski izrazi - Stepen izloioca, cio pozitivan broj, nula i cio negativan broj. Operacije sa stepenima jednakih osnova, odnosno jednakih izloilaca. - Cijeli algebarski izrazi - transformacija cijelih algebarskih izraza. - Monomi - sabiranje i mnoenje monoma. - Polinomi u jednoj varijabli - sabiranje, oduzimanje i mnoenje polinoma - rastavljanje na proste faktore polinoma: razlika kvadrata, zbir i razlika kubova. - Razlomljeni algebarski izrazi. - Transformiranje algebarskih racionalnih izraza. Geometrija u ravni - Osnovni objekti: taka, prava i ravan meusobni odnos take, prave i ravni - odreenost prave i ravni. - Paralelne prave poluprava, du, trougaona i mnogougaona linija, poluravan, poluprostor. - Mjerenje dui ugao - mjerenje uglova pravi ugao, normala. - Transferzalni uglovi uglovi sa paralelnim i normalnim kracima. - Trougao - mnogougao - zbir unutranjih uglova trougla podudarnost trouglova - znaajne take trougla - konstrukcija normale, simetrale dui i simetrale ugla. - etverougao paralelogram, trapez povrina paralelograma, povrina trougla, povrina trapeza. - Vektori u ravni - pojam vektora sabiranje i oduzimanje vektora. Koordinatni sistem - Pravougli koordinatni sistem u ravni pravougle koordinate take. - Funkcija direktne proporcionalnosti y = kx. - Funkcija y = kx+n. Tok i grafik tih funkcija. - Funkcija obrnute proporcionalnosti y = k/x (k=0) njen tok i grafik. Izometrijska preslikavanja ravni - Izometrija ravni osobine izometrije. - Translacija ravni osobine translacij. - Rotacija ravni osobine rotacije. - Centralna i osna simetrija ravni osobine simetrija.

Sati
1 3 16

4.

15

5.

6.

7.

Linearne jednaine (jednadbe) i nejednaine (nejednadbe)

8.

9.

10.

Pojam jednaine: - ekvivalentne jednaine - rjeavanje linearnih jednaina sa jednom nepoznatom - diskusija rjeenja - problemi koji se rjeavaju pomou linearne jednaine sa jednom nepoznatom - nejednakost i nejednaine rjeavanje linearnih nejednaina s jednom nepoznatom. Sistem linearnih jednaina (jednadbi) Linearna jednaina sa dvije nepoznate: sistem od dvije linearne jednaine sa dvije nepoznate metode rjeavanja: metoda supstitucije, Gaussova metoda, metoda determinanti i grafika metoda. Osnovi trigonometrije Orijentisani ugao. Radijan. Trigonometrijska krunica. Definicija trigonometrijskih funkcija na krunici. Definicije trigonometrijskih funkcija otrog ugla na pravouglom trouglu. Vrijednost trigonometrijskih funkcija otrih uglova od II/6, II/4, II/3 Osnovni trigonometrijski identiteti. U svakom polugoditu po jednu jednoasovnu pisanu zadau sa jednoasovnom analizom i ispravkom. UKUPNO

4 72

IZVORI I LITERATURE
Abdulah Hodi, Matematika, prvi razred srednjih kola, Federalno ministarstvo obrazovanja & GIK Oko, Sarajevo

PROFIL NASTAVNIKA
Zavren prirodno-matematiki fakultet sa strunim zvanjem: - profesor matematike, - profesor matematike sa fizikom i obrnuto, - profesor matematike sa informatikom.

Nastavni program iz predmeta

MATEMATIKA
II razred (2 sata sedmino - 72 sati godinje)

PROGRAMSKI SADRAJI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Stepeni Korijeni Kompleksni brojevi Kvadratna funkcija Kvadratne jednaine i nejednaine Trigonometrija Dvije pismene zadae sa ispravkom UKUPNO

SATI 4 10 6 8 12 28 4 72

Zadaci nastave u drugom razredu su:

nauiti rad sa stepenima; nauiti pravila korjenovanja i racionalisanja nazivnika i brojnika; nauiti stepenovanje sa racionalnim eksponentom; savladati raunske operacije s kompleksnim brojevima, ukljuujui prikazivanje k.br. u ravni; ovladati umijeem rjeavanja kvadratnih jednaina i nejednaina i problemom drugog stepena; nauiti primjenjivati kvadratnu funkciju na rjeavanju nekih zadataka o ekstremima u geometriji i fizici; nauiti osnovne pojmove trigonometrije, pravougli trougao, trigonometrijska krunica, trigonometrijski identiteti, trigonometrijske funkcije, osobine trigonometrijskih funkcija; znati rjeavati trigonometrijske jednaine i nejednaine; primjenjivati steena znanja pri izradi zadataka.

Red. Broj 1.

Naziv programskih sadraja

Stepeni - Uvod u program . - Stepeni. operacije sa stepenima sa cjelobrojnim eksponentom. - Stepeni i skup R. Korijeni - Pojam korijena, osobine.

Sati
4

2.

10

3.

4.

5.

6.

7.

- Pravila korjenovanja. - Korijeni i operacije sa korijenima. - Racionalisanje imenioca. - Stepeni sa racionalnim eksponentom. Kompleksni brojevi - Kompleksni brojevi. - Formiranje kompleksnih brojeva, operacije u C. - Operacije u C. - Predstavljanje C brojeva u ravni, modul. - Grafiko predstavljanje sabiranja i oduzimanja C brojeva (1-15.). Kvadratne funkcije - Kvadratne funkcije, uvod. - Kvadratna f-ja y = ax, y = ax+bx+c. - Nule. - Znak. - Ekstrem. - Tok kvadratne f-je. - Diskusija o a i diskriminanti. Kvadratne jednaine i nejednaine - Kvadratna jednaina. - Potpuna i nepotpuna kv. Jednaina. - Normalni oblik. - Vietove formule. - Primjena kvadratnih jednaina. - Kvadratni trinom. - Znak kvadratnog trinoma. - Kvadratne nejednaine. Trigonometrija - Osnovi trigonometrije, uvod. - Svojstva trigonometrijskih f-ja. - Svoenje na prvi kvadrant. - Grafici trigonometrijskih funkcija. - Adicione teoreme. - Trigonometrijske funkcije dvostrukog ugla. - Dvostruki i polovini ugao. - Pretvaranje zbira i razlike trigonometrijskih funkcija u proizvod i obrnuto. - Sinusna teorema. - Kosinusna teorema. - Rjeavanje kosouglog trougla. - Trigonometrijske jednaine. Dvije pismene zadae sa ispravkom. UKUPNO

12

28

4 72

IZVORI I LITERATURA
efik Prgo, Matematika, drugi razred srednjih kola, Svjetlost Sarajevo

PROFIL NASTAVNIKA
Zavren prirodno-matematiki fakultet sa strunim zvanjem: profesor matematike, profesor matematike sa fizikom i obrnuto, profesor matematike sa informatikom.

IZBORNA NASTAVA

Nastavni program iz predmeta

MATEMATIKA
III razred (2 sata sedmino - 72 sati godinje)
PREGLED PROGRAMSKIH SADRAJA Logaritmi Eksponencijalne funkcije i jednaine Iracionalne jednaine i nejednaine Analitika geometrija u ravni Geometrijske figure u prostoru NAPOMENA: u svakom polugoditu obavezno je uraditi po jednu jednoasovnu pismenu zadau sa jednoasovnim analizama i ispravkama. UKUPNO SATI 16 8 8 18 18 4

1 2 3 4 5 6

72

Zadaci nastave matematike u treem razredu su:

da uenici znaju elemente kombinatorike i ovladaju izradom zadataka iz te oblasti da usvoje osnovna znanja o logaritmima; da ovladaju znanjima iz eksponencijalnih funkcija, jednaina i nejednaina; da steknu osnovna znanja iz analitike geometrije u ravni, posebno o pravoj liniji i krivim drugog reda; da ovladaju prostornim odnosima i da to lake uoavaju osobine geometrijskih figura.

Red. Naziv programskih sadraja Broj 1. Logaritmi - Pojam inverzne funkcije. Definicija logaritma. - Logaritamska pravila. - Prelaz s jedne na drugu logaritamsku vezu. - Logaritamska pravila i primjena. - Dekadski logaritmi. Primjena dekadskih logaritama. - Primjena logaritama. - Logaritamske jednaine. - Logaritamske nejednaine. 2. Eksponencijalne funkcije i jednaine - Eksponencijalna funkcija. Svojstva, tok i grafik. - Eksponencijalna nejednaina. 3. Iracionalne jednaine i nejedneine - Osnovni pojmovi kombinatorike.

Sati
16

8 8

10

4.

5.

6.

- Permutacije, kombinacije i varijacije bez ponavljanja i sa ponavljanjem. Analitika geometrija u ravni - Koordinatni sistem. Udaljenost dviju taaka. - Podjela dui u datom smjeru, koordinate take djelita. - Povrina trougla, uvjet da tri take lee u istom pravcu. - Jednaina prave: eksplicitni, implicintni, segmentni oblik. Ugao izmeu dvije prave. - Uvjet paralelnosti i normalnih pravih. Jednaina prave kroz jednu taku. - Jednaina prave kroz dvije take. - Jednaina krunice. - Centralni oblik jednaine elipse, hiperbole i parabole. - Meusobni poloaj prave i krive drugog reda. Uvjet dodira. Geometrijske figure u prostoru - Dijedar, rogalj, poliedar. Odnos strana diedra i triedra. - Prizma, piramida i njihovi ravni presjeci. - Slinost poliedara. - Povrina i zapremina kvadra. - Kvaierijev princip. Zapremina prizme i piramide. - Obrtna tijela: valjak, kupa, lopta. - Povrina i zapremina uspravnog valjka i uspravne kupe. - Povrina i zapremina lopte i njenih dijelova. Dvije pismene zadae UKUPNO PREGLED PROGRAMSKIH SADRAJA Matematika indukcija O skupu R Nizovi iredovi Relne funkcuje jedne promjenjive Integrali (neodreeni) NAPOMENA : u svakom polugoditu po jedna jednoasovna pismena zadaa sa jednoasovnom analizom i ispravkom. UKUPNO:

18

18

4 72 SATI 4 1 10 10 31 4 60

IZVORI I LITERATURA PROFIL NASTAVNIKA

Zavren prirodno-matematiki fakultet sa strunim zvanjem: - profesor matematike, - profesor matematike sa fizikom i obrnuto, - profesor matematike sa informatikom.

11

Nastavni program iz predmeta

MATEMATIKA
IV razred (2 sata sedmino - 60 godinje) Zadaci nastave u IV razredu su:
da uenici shvate i ovladaju potpunom matematikom indukcijom; da upoznaju i ovladaju osnovnim pojmovima i elementima o nizovima i redovima; da sistematiziraju dosadanja znanja o funkcijama i usvoje elemente graninih vrijednosti i neprekidnosti funkcija; da usvoje elemente diferencijalnog rauna i ovladaju njima; da usvoje elemente integralnog rauna i ovladaju njima; da znaju primjenjivati steeno znanje u izradi raznovrsnih zadataka.

Red. Broj 1. 2. 3.

Naziv programskih sadraja

MATAMATIKA INDUKCIJA - Pojam indukcije. Princip potpune matematike indukcije. Primjene matamatike indukcije. O SKUPU R - Podskupovi skupa R. Gornja i donja granica. Superemum i infimum. Aksiom potpunosti skupa R, taka nagomilavanja. NIZOVI I REDOVI - Brojni niz, aritmetika progresija, geometrijska progresija, interpolacija lanova aritmetike i geometrijske progresije, sloeni kamatni raun. - Granina vrijednost niza, raunanje graninim vrijednostima, monotoni nizovi. - Broj e, stav o umetnutim razmacima. - Pojam reda, geometrijski red, beskonani decimalni razlomci kao konvergentni redovi, neprobojivost skupa R. REALNE FUNKCIJE JEDNE PROMJENJIVE - Pojam realne funkcije jedne promjenjive, podruje definisanosti i podruije vrijednosti funkcije, grafik funkcije, kompozicija funkcija, osobine funkcije, ogranienost, pamost, monotonost periodinost, pregled elementarnih funkcija. - Osobine neprekidnih funkcija, asimptote krivih. DIFERENCIJALNI RAUN - Izvod funkcije u taki, kinematiko znaenje izvoda, tangenta i normala, pravila diferenciranja, izvod sloene funkcije, izvod

Sati
4 1 10

4.

10

5.

31

12

6.

inverzne funkcije, izvodi osnovnih elementarnih funkcija, pojam diferencijale, izvodi i diferencijale vieg reda, primjena izvoda na zadatke o ekstremima funkcija, ispitivanje toka, crtanje grafika funkcija, numeriko rjeavanje jednaina. - Pojam integrala. Primitivna funkcija i neodreeni integral. Tablica osnovnih neodreenih integrala. Osnovna pravila integracije. Metoda zamjene. U svakom polugoditu po jedna jednoasovna pismena zadaa sa jednoasovnom analizom i ispravkom. UKUPNO

4 60

IZVORI I LITERATURA

PROFIL NASTAVNIKA
Zavren prirodno-matematiki fakultet sa strunim zvanjem: - profesor matematike, - profesor matematike sa fizikom i obrnuto, - profesor matematike sa informatikom.

13