1

KVADRATNE JEDNAINE
Kvadratne jednaine imaju oblik 0
2
= + + c bx ax , gde su a, b i c realni brojevi,
a x nepoznata veliina. Za reavanje kvadratnih jednaina jako je vano znati
kako prepoznati koeficijete a, b i c.
Zadatak 1: Izdvojiti koeficijete a, b i c u datim kvadratnim jednainama.
a) 0 7 2 3
2
= + x x ; b) 0 9 2
2
= + + x x
c) 0 2
2
= + x x ; d) 0 7 3
2
= x
Reenje:
a) 3 0 7 2 3
2
= = + a x x , 2 = b i 7 = c
b) Ovu jednainu moemo napisati i ovako
1 0 9 2 1
2
= = + + a x x , 2 = b i 9 = c
c) U ovoj jednaini nemamo slobodan lan c, pa smatramo da je 0 = c
2 0 0 2
2
= = + + a x x , 1 = b i 0 = c
d) Slino kao pod c)
3 0 7 3
2
= = a x , 0 = b i 7 = c
Jednaine u kojima je 0 = b ili 0 = c imaju oblik
0
2
= +bx ax ili 0
2
= +c ax ili 0
2
= ax
i one su nepotpune kvadratne jednaine. Njihovo reavanje se razlikuje od
reavanja potpunih kvadratnih jednaina.
REAVANJE NEPOTPUNIH KVADRATNIH JEDNAINA
Oblik: 0
2
= +bx ax
Reavanje: U ovom sluaju moemo ispred zagrade izvudi zajedniko x:
0 ) ( 0
2
= + = + x b ax bx ax
Dobijamo proizvod monoma i binoma koji je jednak nuli, pa bar jedan od njih
mora biti 0, odnosno:
0 = x ili
a
b
x b ax b ax = = = + 0

pa su reenja 0
1
= x ili
a
b
x =
2



Zadatak 2: Rei jednainu: 0 3 2
2
= x x
Reenje: 0 ) 3 2 ( 0 3 2
2
= = x x x x
0 = x ili
2
3
3 2 0 3 2 = = = x x x
Reenja su 0
1
= x i
2
3
2
= x

2
Oblik: 0
2
= +c ax
Reenje: Sada imamo samo jedan nepoznati element, a to je x
2
:
a
c
x
a
c
x c ax c ax = = = = +
2 2 2
0
Opet imamo dva reenja:
a
c
x =
1
i
a
c
x =
2

Zadatak 3: Rei jednainu 0 6 3
2
= x
Reenje: 2 2
3
6
6 3 0 6 3
2 2 2 2
= = = = = x x x x x
Dakle, reenja su 2
1
= x i 2
2
= x .
Oblik: 0
2
= ax
Reenje: Sada imamo da je proizvod
0
2
= x a pa mora biti 0
2
= x
odnosno 0 = x je jedino reenje.
REAVANJE POTPUNIH KVADRATNIH JEDNAINA
Prilikom reavanja potpune kvadratne jednaine potrebno je najpre ispitati
prirodu njenih reenja. To radimo ispitivanjem determinante kvadratne
jednaine. Determinantu raunamo po formuli c a b D = 4
2
. Nakon toga
ispitujemo da li je determinanta veda, manja ili jednaka nuli.
Ako je determinanta veda od 0 kvadratna jednaina ima dva realna razliita
reenja, ako je jednaka nuli ima dva realna jednaka reenja, a ako je manja od 0
jednaina ima dva konjugovano kompleksna reenja.
To je jednostavnije opisano u slededoj tablici:
Vrednost
determinante
Priroda reenja kvadratne jednaine
0 > D
Kvadratna jednaina ima dva realna razliita reenja (
2 1
x x = )
0 = D
Kvadratna jednaina ima dva realna jednaka reenja (
2 1
x x = )
0 < D
Kvadratna jednaina ima dva konjugovano kompleksna reenja (
2
1
x x = )
Ovo nam omogudava da vidimo kakve su osobine reenja kvadratne jednaine
pre nego to ih pronaemo.
Zadatak 4: Rei jednainu 0 3
2
= x
Reenje: 0 0 0 3
2 2
= = = x x x
Dakle, reenja su 0
2 1
= = x x .
3
Zadatak 5: Ne nalazedi reenja datih kvadratnih jednaina ispitaj njihovu prirodu:
a) 0 1 6
2
= x x b) 0 1 2
2
= + x x c) 0 4 5 2
2
= + x x
Reenje:
a) 1 1 6 0 1 6
2
= . = . = = c b a x x
25 24 1 ) 1 ( 6 4 ) 1 ( 4
2 2
= + = = = D D D c a b D
Kako je 0 25 > = D , prema tablici ova kvadratna jednaina ima dva realna
razliita reenja (
2 1
x x = ).
b) 1 2 1 0 1 2
2
= . = . = = + c b a x x
0 4 4 1 1 4 ) 2 ( 4
2 2
= = = = D D D c a b D
Kako je 0 = D , prema tablici ova kvadratna jednaina ima dva realna
jednaka reenja (
2 1
x x = ).
c) 4 5 2 0 4 5 2
2
= . = . = = + c b a x x
7 32 25 4 2 4 ) 5 ( 4
2 2
= = = = D D D c a b D
Kako je 0 7 < = D , prema tablici ova kvadratna jednaina ima dva
konjugovano kompleksna reenja (
2
1
x x = ).
Dakle, vidimo da kvadratna jednaina uvek ima dva reenja, a ona su realna i
razliita, realna i jednaka ili konjugovano kompleksna. Ta reenja traimo pomodu
formule:
a
D b
x

=
2
2 / 1

Ovde su u jednoj formuli napisana dva reenja:
a
D b
x

+
=
2
1
i
a
D b
x

=
2
2
.
Zadatak 6: Naimo reenja kvadratnih jednaina iz prethodog zadatka:
a) 0 1 6
2
= x x b) 0 1 2
2
= + x x c) 0 4 5 2
2
= + x x
Reenje:
a) Ovde smo dobili da je 0 25 > = D pa ova kvadratna jednaina ima dva realna
razliita reenja, odnosno
12
5 1
6 2
25 ) 1 (
2
2 / 1 2 / 1 2 / 1

= x x
a
D b
x , odnosno:
4
2
1
12
6
12
5 1
1
= =
+
= x i
3
1
12
4
12
5 1
2
=

= x
pa su reenja
2
1
1
= x
i
3
1
2
= x

b) U ovom sluaju je 0 = D pa ova kvadratna jednaina ima dva realna jednaka
reenja (
2 1
x x = ):
1
2
2
2
0 2
1 2
0 ) 2 (
2
2 / 1 2 / 1 2 / 1 2 / 1
= =

= x x x
a
D b
x
Odnosno 1
2 1
= = x x
c) U tredem sluaju je 0 7 < = D pa, prema tablici, ova kvadratna jednaina
ima dva konjugovano kompleksna reenja (
2
1
x x = ):
4
7 5
2 2
7 ) 5 (
2
2 / 1 2 / 1 2 / 1
i
x x
a
D b
x

=

=
Pa su reenja:
4
7
4
5
1
i x + = i
4
7
4
5
2
i x =
Koristedi ova reenja moemo rastaviti kvadratni trinom na proizvod dva bioma
po slededoj formuli:
Ako su
1
x i
2
x reenja kvadratne jednaine 0
2
= + + c bx ax , tada se kvadratni
trinom c bx ax + +
2
moe napisati kao:
) ( ) (
2 1
2
x x x x a c bx ax = + +

Kao primer rastavidemo polinom pod a) iz prethodnog zadatka.
Zadatak 7: Rastavi na inioce polinom 1 6
2
x x .
Reenje: Ovaj polinom je kvadratni trinom pa za njega vai gore navedena
formula razlaganja. Kako smo videli u prethodnom zadatku, reenja ovog
polinoma su
2
1
1
= x
i
3
1
2
= x
, a vrednost a je 6 = a , pa prema formuli,
imamo da je:
)
3
1
( )
2
1
( 6 ))
3
1
( ( )
2
1
( 6 1 6
2
+ = = x x x x x x
ime je ovaj zadatak zavren.