1 Na osnovu l. 22. i 24.

, Zakona o Vladi Kantona Sarajevo (Slubene novine Kantona Sarajevo, broj: 24/03 preieni tekst), i l. 17. i 160. Zakona o srednjem obrazovanju (Slubene novine Kantona Sarajevo broj 10/2004), Vlada Kantona Sarajevo na 70. sjednici odranoj 18.06.2004. godine donosi

PEDAGOKE STANDARDE I NORMATIVE ZA SREDNJE OBRAZOVANJE

Uvod Radi osiguranja jednakih pedagokih i materijalnih uvjeta u svim srednjim kolama Kantona Sarajevo, a u skladu sa lanom 17. Zakona o srednjem obrazovanju (Slubene novine Kantona Sarajevo br. 10/2004) utvruju se Pedagoki standardi i normativi za srednje obrazovanje (u daljem tekstu: Standardi i normativi) u kolama Kantona Sarajevo kao zajednika osnova u osiguranju uslova za odgojno-obrazovni rad i uspjeno ostvarivanje ciljeva i zadataka iz nastavnih planova i programa u srednjim kolama i domovima uenika. Polazei od potreba i materijalne osnove drutva, Standardima i normativima se svim uenicima i nastavnicima osigurava ista polazna osnova za stvaralaki razvoj i razvoj sposobnosti uenika. Pored ovoga Standardi i normativi, zajedno s drugim relevantnim aktima, slue kao osnov za utvrivanje cijene obrazovanja za svako pojedinano struno zvanje i zanimanje utvreno nomenklaturom zanimanja. U svojim polazitima Standardi i normativi se oslanjaju na elemente naunih spoznaja i drutvenih opredjeljenja, po kojima je srednje obrazovanje dio jedinstvenog sistema obrazovanja i odgoja, kako u Kantonu Sarajevo tako i ire u BiH, sa osnovnom namjerom ukljuivanja u evropske i svjetske obrazovne tokove. Obimom djelatnosti i programskim strukturama, institucije srednjeg obrazovanja se u skladu sa zakonom organizuju i formiraju kao cjeline koje sa pedagokog i ekonomskog stanovita mogu dugorono ispunjavati uvjete racionalnosti i kvaliteta odgojno-obrazovnog rada. Formirana kao pedagoka i ekonomska cjelina, srednja kola nesmetano ostvaruje raznovrsne oblike povezanosti s privrednim organizacijama, organizacijama drutvenih djelatnosti i s obrazovnim institucijama u svim segmentima obrazovanja. Standardima se uvodi primjena svih vidova nastave koju zahtijeva savremena pedagoka nauka i praksa. Propisana je i obaveza individualizirane nastave sa manjim brojem uenika u odjeljenju/grupi, odnosno grupi praktine nastave i drugi vidovi nastave u skladu s odgovarajuim nastavnim planovima i programima. Polazei od injenice da je srednje obrazovanje pozicionirano kao segment od posebnog javnog interesa, ovu oblast je neophodno zasnovati na savremenim dostignuima nauke i tehnike i tehnologije, na modernoj pedagokoj teoriji i praksi, humanizmu i etici i staviti u funkciju osposobljavanja mladih i odraslih za rad i osiguranju uvjeta za njihovu strunu nadgradnju. U skladu sa naprijed navedenim i injenicom da je srednje obrazovanje integralni dio jedinstvenog sistema obrazovanja utvruju se Standardi i normativi za obavljanje djelatnosti srednjeg obrazovanja uzimajui u obzir njegove specifinosti, kao i realne materijalne mogunosti drutva u cjelini, a prvenstveno materijalne mogunosti Kantona Sarajevo. Pored navedenog, ovim aktom se stvaraju mogunosti, odnosno obaveze ustanova srednjeg obrazovanja Kantona Sarajevo i njihovih osnivaa u vezi sa reformisanjem cjelokupnog sistema srednjeg obrazovanja koji e na konvergentan nain doprinijeti da se ustanove srednjeg obrazovanja Kantona Sarajevo ukljue u evropski edukacijski prostor. Cilj ovog akta je da, izmeu ostalog, zajedno sa savremenim nastavnim planovima i programima doprinese stvaranju uslova da srednje obrazovanje u Kantonu Sarajevo, a time i

2 bosanskohercegovako srednje obrazovanje, postigne to veu kompatibilnost i jasnu komparativnost u sistemu obrazovanja u Evropi, sa otvaranjem mogunosti, odnosno davanja znaajne pomoi ka poveanju meunarodne konkurentnosti evropskog i bosanskohercegovakog sistema obrazovanja. Ovaj akt takoe ima za cilj da doprinese poboljanju kvaliteta edukacije i rezultata srednjeg obrazovanja kao osnovnog preduslova za kompariranje sa evropskim i svjetskim obrazovnim sistemima, sa konanim zadatkom da doprinese stvaranju dodatnih uslova za priznavanje nae diplome u Evropi i Svijetu, odnosno s ciljem da se ove diplome jednostavnije i uspjenije kompariraju (nostrificiraju) sa odgovarajuim evropskim i svjetskim diplomama. Ovi Standardi i normativi omoguuju kvalitetan nadzor nad radom ustanova srednjeg obrazovanja Kantona Sarajevo, to e omoguiti odrivost naeg srednjeg obrazovanja u evropskoj i svjetskoj konkurenciji s jo jednim jasnim ciljem da se povea mogunost zapoljavanja onih koji su srednje obrazovanje stekli u kolama Kantona Sarajevo. Standardima i normativima utvruju se minimalni i optimalni prostorni, kadrovski i drugi opti materijalno-tehniki uslovi neophodni za obavljanje nastavnog i umjetnikog rada koji se ostvaruje u skladu sa Zakonom o srednjem obrazovanju Kantona Sarajevo (u daljem tekstu: Zakon). Ovi standardi i normativi su, pored Zakona, polazni akt za osnivanje i rad ustanova srednjeg obrazovanja. U cilju adekvatnog postavljanja i utvrivanja odgovarajuih uslova rada, ustanovama srednjeg obrazovanja i njihovim osnivaima se odreuju obaveze u pogledu stvaranja uslova i obavljanja nastavnog procesa koji se realizira kroz nastavni plan i program i to: da uenicima organizira i realizira teorijsku i praktinu nastavu u obimu i kvalitetu utvrenom u nastavnom planu i programu; da za realizaciju nastavnog procesa raspolae odgovarajuim prostorom, opremom, i drugim nastavnim sredstvima, primjerenim vrsti kole, tehnikim, siguronosnim, sanitarnim i drugim uvjetima; da za realizaciju nastavng procesa raspolae odgovarajuim brojem i strukturom nastavnika i saradnika; da kvalitetnim i racionalnim organiziranjem nastavnog procesa omogui njegovo nesmetano izvoenje i rad s uenicima u skladu sa zakonom, ovim aktom i drugim podzakonskim aktima, realizirajui pri tome utvreni obim aktivnosti putem predavanja, vjebi, rada u seminarima, konsultacija i ispita u okviru predvienih sati iz nastavnog plana i programa, odnosno duine radnog vremena nastavnika i saradnika.

Polazei od navedenog posebno se utvruju minimalni uslovi za pojedine aktivnosti srednje kole u pogledu izvravanja obaveza navedenih u prethodnom stavu. Pedagoki standardi i normativi obavezno i u potpunosti se primjenjuju pri izgradnji novih kolskih objekata, odnosno pri verifikaciji novih kola, a u ranije izgraenim objektima i verifikovanim kolama Pedagoki standardi i normativi dostizat e se postupno i to:
-

kadrovski, najkasnije dvije godine od dana donoenja; po osnovu razvijenosti veliine kole/kolskog centra/akog doma najkasnije za dvije godine od dana donoenja; u dijelu kojim su propisana nastavna sredstva, najkasnije za pet godina od dana donoenja; prostorni, najkasnije za sedam godina od dana donoenja;

Standardima i normativima se posebno utvruju: 1. Elementi razvijenosti, veliina srednje kole prema vrsti kole, prostor i nastavna sredstva 2. Oblici rada, broj uenika u odjeljenju, klasi, grupi, laboratorijskom, praktinom i proizvodnom radu 3. Broj i struktura nastavnog kadra 4. Norma asova, priprema za odgojno-obrazovni rad i ostali zadaci nastavnika u okviru radne sedmice 5. Broj i struktura saradnika u nastavi 6. Broj i struktura rukovodnog osoblja 7. Broj i struktura pomonog i tehnikog osoblja 8. Broj i struktura administrativno-finansijskog osoblja 1. ELEMENTI RAZVIJENOSTI KOLE/KOLSKOG CENTRA/AKOG DOMA Pod elementima razvijenosti podrazumijevaju se: veliina kole/kolskog centra/akog doma prema broju odjeljenja/odgojnih grupa, kolski prostor, nastavna sredstva. 1.1. VELIINA SREDNJE KOLE/KOLSKOG CENTRA/AKOG DOMA
Broj odjeljenja/ odgojnih grupa Vrsta i tip kole Gimnazija i vjerske kole Tehnika i srodna kola Struna kola Umjetnika kole: a) Muzika b) kola primjenjenih umj. Specijalna kola Dom uenika
minimum optimum maksimum

Broj klasa za umjetnike kole

minimum optimum maksimum

16 16 12 4 4 3 4

24 24 18 8 8 8 8

32 32 24 16 16 10 12

12 12 -

24 24 -

48 48 -

Ako je u sastavu srednje kole, odnosno srednjokolskog centra vie vrsta srednjih kola, broj odjeljenja/odgojnih grupa (min., opt. i maks.) se utvruje kao aritmetika sredina odgovarajuih kategorija propisanih u prethodnoj tabeli za svaku vrstu srednje kole koja se nalazi u njenom sastavu. Ako je srednja kola/aki dom u sastavu kolskog centra u kome se obavlja djelatnost vie nivoa obrazovanja, broj odjeljenja/odgojnih grupa (min., opt. i maks.) se utvruje kao 75% zbira odgovarajuih kategorija propisanih pedagokim standardima i normativima za svaki nivo obrazovanja/odgoja. kole/kolski centri/aki domovi koji se ne finansiraju iz Budeta Kantona Sarajevo ne podlijeu uslovima iz take 1.1. 1.2. KOLSKI PROSTOR I OSTALI UVJETI ZA RAD KOLE U cilju zadovoljavanja osnovnih pedagokih standarda, sanitarnih, zdravstvenohigijenskih i drugih prostornih uslova, utvruje se minimalna i optimalna povrina ukupnog prostora po jednom ueniku, kao i pojedinane povrine karakteristinih prostora, pri emu struktura prostora treba zadovoljavati osnovne preduslove za odvijanje nastavnog procesa, ali i druge ivotne uslove u pogledu kubature, svjetlosti, temperature, funkcionalnosti, bezbjednosti i slino. Navedena povrina utvruje se kako slijedi:

4 Opis
Korisna povrina prostora u dvoritu po ueniku Zatvoreni prostor bez sale za sport/tjelesni odgoj i prostora za kulturnu i javnu djelatnost kole po ueniku u smjeni Povrina uionice po ueniku optimalne dimenzije 7m X 8m Kubikaa nastavne prostorije po ueniku na asu Kabinet za nastavnika ili grupu nastavnika srodnih predmeta, po nastavniku Povrina za nastavu tjelesnog odgoja/sporta, po ueniku na asu Prostor za praktinu nastavu i prostor za strunu nastavu vjebe u koli primijenjenih umjetnosti, po ueniku na asu Prostor za kulturnu i javnu djelatnost kole Biblioteka, dokumentaciono-informacioni centar

minimum
6,0 m2 4,0 m2 1,5 m2 4,5 m3 3,5 m2 6,0 m2 5,0 m2 200 m2 60 m2

optimum
8,0 m2 5,0 m2 2,0 m2 6,0 m3 4,2 m2 12,0 m2 8,0 m2 300 m2 74 m2

Izgradnja novih zgrada za srednje kole treba biti po Normativima za projektovanje i izgradnju srednjih kola od 1984. godine. Ovim Standardima i normativima se utvruje obaveza srednje kole u pogledu omoguavanja pristupa i komunikacije invalidnih lica u unutranjem prostoru ustanove. Pod optimalnim uslovima u pogledu prethodnog stava podrazumijeva se obaveza ustanove da invalidnom licu ueniku ili zaposlenom omogui uslove za samostalan pristup objektu, samostalnu komunikaciju u prostore neophodne za njihovo obrazovanje odnosno rad (amfiteatre, uionice, laboratorije, biblioteku, itaonicu, toalet, i druge prostore). Minimalni uslovi u pogledu obezbjeenja uslova invalidnim licima podrazumijevaju obavezu ustanove da omogui tom licu samostalni ulazak u objekat. Ovim Standardima se utvruje obaveza ustanove, odnosno osnivaa, u pogledu obezbjeivanja odgovarajueg specijaliziranog prostora za realizaciju nastavnog plana i programa, posebno obezbjeenje specijaliziranih radionica i laboratorija. Ovim Stadardima se utvruje obaveza ustanove, odnosno osnivaa, u pogledu obezbjeivanja sanitarnih uslova i odgovarajueg broja toaleta u skladu sa brojem uenika koji u isto vrijeme borave, odnosno rade u prostoru ustanove. Minimalan broj kabina sa propisanim prateim prostorom utvruje se tako to se na svakih 28 uenika koji borave i rade u jednoj smjeni obezbjeuje po jedna kabina. Srednja kola, odnosno osniva, duni su obezbijediti nastavna sredstva i ostala specijalizirana sredstva u skladu sa zahtjevima nastavnog plana i programa koji se u toj ustanovi realizira. U nastavnom planu i programu obavezno se definiu osnovna nastavna sredstva, odnosno oprema potrebna za realizaciju tog programa. Srednja kola/kolski centar obavezno ima biblioteku sa najmanje 5.000 knjinih jedinica u funkciji realizacije nastavnog procesa koji se realizira u toj ustanovi. U knjine jedinice se ne ubraja arhivska graa. 1.3. NASTAVNA SREDSTVA Nastavna sredstva, i ostala sredstva rada srednje kole osiguravaju se u skladu sa zahtjevima nastavnih planova i programa, odnosno Normativima nastavnih sredstava, ime se postie ujednaavanje uvjeta rada svih srednjih kola u pogledu nastavnih sredstava.

5 Normativi nastavnih sredstava za specijaliziranu opremu prema zahtjevima nastavnog plana i programa za svaki nastavni predmeta ili grupu srodnih predmeta utvruje se posebnim aktom. 1.3.1. OBAVEZNA OPA NASTAVNA SREDSTVA Pored osnovnog namjetaja kola treba posjedovati: 1.3.1.1 U svakoj uionici grafoskop projekciono platno TV prijemnik color videorekorder - DVD tabla raunar kasetofon sa CD i kabinetu: 1 kom 1 kom 1 kom 1 kom 1 kom 1 kom 1 kom

1.3.1.2 U koli: aparat za umnoavanje raunar aktuelne prosjene konfiguracije tampa razglasna stanica razglasna stanica (mobilna) fax aparat skener digitalna kamera digitalni foto aparat megafon klavir, pijanino, harminij ili sintisajzer 2 kom 6 kom 3 kom 1 kom 1 kom 1 kom 2 kom 1 kom 1 kom 1 kom 1 kom

1.3.1.3. MINIMUM PO PREDMETIMA 1.3.1.3.1. Bosanski/srpski/hrvatski jezik i knjievnost a) Knjievnost - kolekcija slika i grafika 2 kompleta - kaseta i CD u skladu s NPiP-om b) Jezik - kolekcija crtea i slika iz oblasti fonetike i fonologije, morfologije i leksikologije i funkcionalnih stilova - kolekcija CD kaseta za fonetski teaj iz bosanskog /srpskog/hrvatskog jezika, pravilnog izgovora i akcenta c) Rjenici - rjenik bosanskog jezika - rjenik hrvatskog jezika - rjenik srpskog jezika - 8 kom - 8 kom - 8 kom

6 - pravopis bosanskog jezika - pravopis hrvatskog jezika - pravopis srpskog jezika - gramatika bosanskog jezika - gramatika hrvatskog jezika - gramatika srpskog jezika 1.3.1.3.2. M A T E M A T I K A - geometrijski pribor sa ormariem - 1 komplet po nastavniku - modeli geometrijskih figura u prostoru - 1 komplet po nastavniku - modeli za prikaz nastanka obrtnih tijela - 10 kompleta - softver za matematiku u koli - potroni materijal (folije, hamer - papir, olovke u boji, flomasteri) 1.3.1.3.3. F I Z I K A a) prostor - specijalizirana uionica ili laboratorij - prostorija za nastavna sredstva i materijale b) osnovna oprema u skladu s NPiP - eksperimentalni ureaji za demonstracije - eksperimantalni ureaji za laboratorijski rad uenika - slike, grafikoni, videokasete c) struna literatura, edukacioni SOFTVER i druga nastavna sredstva d) priruni alat e) potroni materijal 1.3.1.3.4. H E M I J A/ K E M I J A a) prostor - specijalizirana uionica ili laboratorij - ostava za hemikalije b) c) d) osnovna oprema u skladu s NPiP laboratorijski namjetaj, informaciona i sigurnosna oprema oprema za eksperimentalni rad edukacioni softver struna literatura i potroni materijal - 8 kom - 8 kom - 8 kom -8 kom -8 kom -8 kom

1.3.1.3.5. B I O L O G I J A a) prostor - specijalizirana uionica ili laboratorij - ostava za nastavna sredstva i potroni materijal, b) osnovna oprema prema NPiP

7 laboratorijska oprema edukacioni softver nastavna sredstva sigurnosna oprema

c) struna literatura d) potroni materijal Nastavna sredstva iz fizike, hemije i biologije nisu obavezna u kolama u kojima NPiP nisu predvieni ovi nastavni predmeti. 1.3.1.3.6. TJELESNI I ZDRAVSTVENI ODGOJ/ SPORT/PORT kola treba posjedovati:
-

dvoranu za tjelesni odgoj/sport ili sportsko igralite, poligon gimnastike sprave pratee prostorije (svlaionice i kupatila) gimnastike i sportske rekvizite instrumente za vrednovanje komplete opreme za predstavljanje kole na takmienjima raunar pribor za prvu pomo

1.3.1.3.7. STRANI JEZICI Fonolaboratorija ili odgovarajui prenosivi ureaj vizuelna sredstva tampani materijal struna literatura

1.3.1.3.8. H I S T O R I J A / P O V I J E S T -

Zidne karte (geopolitike i historijske) grafofolije tampani materijal struna literatura videokasete i CD

1.3.1.3.9. G E O G R A F I J A globusi, karte, eme, modeli pribori za mjerenje videokasete zbirke dijapozitivi edukacioni softver struna literatura

1.3.1.3.10. FILOZOFIJA, SOCIOLOGIJA, KULTIURA RELIGIJA, PSIHOLOGIJA I OBRAZOVANJE ZA DEMOKRATIJU I LJUDSKA PRAVA kabineti po potrebi za jedan ili vie predmeta videotraka snimci razgovora sa istaknutim filozofima, snimci emijsija na radiju i televiziji, snimci oglednih predavanja kolekcija logikih igara i zadataka zbirke filozofskih sadraja struna literatura sa svaki predmet

1.3.1.3.11. LIKOVNA KULTURA -

radni prostor sa namjetajem, ukoliko je NPiP-om predvieno praktino izvoenje likovno-edukativni i dokumentarno-instruktivni materijal materijalno-tehnika sredstva za kreativni rad po vrstama likovne umjetnosti

1.3.1.3.12. INFORMATIKA prostor, kabinet sa potrebnim namjetajem i prikljucima. Broj kabineta pozicionira se u skladu sa ukupnim brojem asova i potrebom kvalitetne realizacije nastavnog plana i programa umreeni raunari minimalne prosjene aktuelne konfiguracije minimalno 12 kom. tampai minimalno 1 kom. videotop 1 kom. skener 1 kom prikljuak na Internet

1.3.1.3.13. MUZIKA/GLAZBENA KULTURA kabinet sa namjetajem, ukoliko je NPiP-om predvieno praktino izvoenje klavir audiovizuelna sredstva nosioci zvuka i slike slike instrumenata i kompozitora U cilju kvalitetne vannastavne aktivnosti srednja kola treba imati osnovne muzike instrumente.

1.3.1.3.14. PRAKTINA NASTAVA -

odgovarajui broj radionica s opremom neophodnom za realizaciju nastavnog programa kompleti runog alata modeli maine i ureaji kolekcija alata potroni materijal radionica za opravku i odravanje nastavnih sredstava i ostala oprema prema NPiP

9 Za struno-teorijsku i praktinu nastavu kola treba da ima opremu, uila i maine prema potrebama nastavnog plana i programa za odreenu struku, struno zvanje i zanimanje. 1.3.1.3.15. KOLSKA BIBLIOTEKA U okviru propisanog minimuma broja knjinih jedinica iz poglavlja 1.2. kola treba da ima: -

minimum po ueniku minimum knjiga popisane kolske lektire (po svakom djelu) struna literatura, minimum po ueniku specijalne kole, minimum po ueniku medioteka (video kasete, audio kasete, CD) prema nastavnom planu i programu

5 knjiga 30 primjeraka 2 knjige 3 knjige

kola je obavezna pratiti dostignua u nastavnoj tehnici i tehnologiji, kao i razvoj tehnologija uope, i nabavljati nastavna sredstva za unapreenje nastave u skladu sa aktualnim nastavnim planovima i programima. 2. BROJ UENIKA U ODJELJENJU, GRUPI, KLASI I GRUPI PRAKTINE NASTAVE Redovna nastava se u srednjoj koli organizuje i realizuje kao predmetna po odjeljenjima, klasama, grupama i grupama praktine nastave. Broj uenika u odjeljenju, odgojnoj grupi i grupi praktine nastave zavisno od kole, utvruje se kako slijedi: 2.1. GIMNAZIJA, TEHNIKA I SRODNA, STRUNA I MJEOVITA KOLA OPIS BROJ UENIKA minimalno optimalno maksimalno

- Redovna, opte obrazovna i struna nastava izborna i fakultativna nastava odjeljenje ........................ 20 28 32 - Laboratorijska nastava u izbornoj nastavi u III i IV razredu gimnazije-grupa .................................... 10 14 16 - Nastava stranog jezika izborna grupa ........................ 10 14 16 - Nastava informatike grupa ........................................ 10 14 16 - Dopunska nastava grupa ........................................... 10 14 20 - Pripremna nastava grupa .......................................... 10 14 20 - Sekcija, klubovi .............................................................. 10 14 20 Ukoliko NPiP-om nije utvren broj uenika u grupi praktine nastave, ovaj broj se generalno utvruje kako slijedi: - Praktina nastava grupa I i II razred ........................... 8 12 14 - Paktina nastava grupa III i IV razred ............................ 6 8 11 Ukoliko je NPiP-om u dijelu strune ili ope obrazovne nastave predviena podjela odjeljenja u grupe, nastava se izvodi u skladu sa zahtjevima NPiP-a. Ukoliko je broj uenika jednog odjeljenja grupe manji od propisanog minimuma kola je duna organizovati instruktivnu nastavu sa 50% asova iz NPiP-a.

10 Napomena: Propisani broj se, u zavisnosti od vrste projekta, moe mijenati u skladu sa posebnim odlukama Ministra.

2.2. SPECIJALNA KOLA BROJ UENIKA minimalno optimalno maksimalno - specijalna odjeljenja ........................................................... 4 9 12 - specijalna odjeljenja sastavljena od dva razreda i specijalno odjeljenje sastavljeno od tri razreda ............. 4 6 8 - odjeljenje sastavljeno od uenika sa kombinovanim smetnjama .............................................. 4 6 8 - odjeljenje sastavljeno od tee mentalno retardiranih uenika u grupama za resocijaciju i redovno osposobljavanje .............................. 4 6 8 - odjeljenje produenog boravka .............................................. 8 10 12 - odjeljenje u internatskom smjetaju ........................... 8 10 12 2.3. UMJETNIKE KOLE 2.3.1. SREDNJA MUZIKA KOLA OPIS - opteobrazovna nastava - individualna nastava - grupna nastava - hor - orkestar - grupa instrumenata i kamerna muzika - baletno odjeljenje ili grupe 2.3.2. KOLA PRIMIJENJENIH UMJETNOSTI OPIS - opteobrazovnsa nastava - grupna nastava nastave u klasama 2.4. DOM UENIKA OPIS - odgojna grupa BROJ UENIKA minimalno optimalno maksimalno 18 24 30 BROJ UENIKA minimalno optimalno maksimalno 18 28 32 1 3 8 10 10 40 80 10 25 40 2 5 9 2 6 7 BROJ UENIKA minimalno optimalno maksimalno 18 28 32 6 9 12 OPIS

3. BROJ NASTAVNOG KADRA

11 Broj profesora, nastavnika praktine nastave, instruktora specijalista i saradnika u nastavi odreuje se na osnovu Nastavnog plana i programa, vrste kole, odgovarajue struke i strunih zvanja i zanimanja, broja odjeljenja, broja grupa, grupa praktine nastave, broja odgojnih grupa i programa rada kole, broja asova u koli koji proistiu iz prethodno nabrojanih elemenata i nastavnih normi za svaki nastavni predmet. 4. NORMA ASOVA, PRIPREMA ZA OBRAZOVNO-ODGOJNI RAD I OSTALI POSLOVI NASTAVNIKA U OKVIRU RADNE SEDMICE Strune poslove na planiranju i realizaciji nastavnih sadraja, voenja, praenja i ocjenjivanja uenikog rada i ukupnog napredovanja uenika u srednjoj koli obavljaju profesori, nastavnici praktine nastave i instruktori specijalisti. Profil i struna sprema profesora, nastavnika praktine nastave i instruktora specijalista utvren je Zakonom i Nastavnim planom i programom. POSLOVI NASTAVNIKA U OKVIRU RADNE SEDMICE 4.1. Redovna nastava Norma asova, priprema za nastavu, priprema i ispravka pismenih radova, kontrolnih radova, grafikih radova, laboratorijskih vjebi, testiranje prema NPiP i struno usavravanje ............................................. 32,5 sata 4.2. Ostali poslovi nastavnika u okviru radne sedmice: .......................... 7,5 sati Pod ostalim poslovima nastavnika podrazumijevaju se obavezni pratei poslovi odgojnoobrazovnog rada koji se svrstavaju u normirane poslove i poslove prema stvarnim potrebama. 4.2.1. Normirani poslovi - razrednitvo (as odjeljenske zajednice roditeljski sastanak/informacije dodatna administracija) .......................... 4 sata - konsultacije sa uenicima uz dogovor sa direktorom..................................1 sat - rad u strunim organima ........................................................................... 1 sat - voenje sekcije ili drugog oblika van nastavne aktivnosti ........................ 1,5 sat 4.2.2. Nenormirani poslovi nastavnik se angauje prema potrebi dodatna, dopunska, fakultetivna nastava, proizvodni rad, izrada projekata i drugo ............................................................................1,5 sat deurstvo i ostali poslovi po nalogu dirketora na osnovu Pravilnika donesenog na Nastavnikom vijeu

4.1.1 Utvruje se norma nastavnika prema nastavnim predmetima: RB 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Nastavni predmet Bosanski/hrvatski jezik Strani jezik Matematika Fizika Hemija Biologija Informatika Broj asova redovne nastave 18 19 19 19 19 20 20

12 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20 Historija/povijest Geografija Filozofija-logika Pisihologija Sociologija Likovna kultura Muzika kultura Fiziki i zdravstveni odgoj/Sport Kultura religija Obrazovanje za demokratiju i ljudska prava Predmeti struno - teorijske nastave Praktina nastava Metodika praksa 21 21 21 21 21 21 21 21 21 21 20 24 20

Mentorski rad s pripravnikom .......................................................... 70 sati po kandidatu Napomena: a) Ukoliko nastavnik koji je radni odnos zasnovao na puno radno vrijeme nema 40-satnu radnu obavezu po gore navedenoj raspodjeli, dobiva poslove po nalogu dirketora kole, koji direktor rasporeuje prema afinitetu nastavnika. b) Za nastavnike-pripravnike sedmina norma se umanjuje za 2 asa, a za toliko se poveava broj asova pripreme. c) Nastavniku struno teorijske nastave koji ima tri ili vie predmeta, moe se priprema uveati za dva asa po odobrenju Ministra. 5. STRUNI SARADNICI U KOLI/KOLSKOM CENTRU/AKOM DOMU (Pedagog-psiholog, pedagog, psiholog, odgajatelj, socijalni radnik, zdravstveni radnik, bibliotekar, rukovalac nastavnom tehnikom-programer koji imaju odgovarajuu VSS) 5.1. ZA KVALITATIVNU PODRKU NASTAVNOG KOLA/KOLSKI CENTAR OBAVEZNO IMA: PROCESA SREDNJA

5.1.1. Pedagog-psiholog (pedagog, psiholog) ................................. 1 izvrioc 5.1.1.1 Za svako odjeljenje preko minimalnog broja odjeljenja/klasa utvrenih u poglavlju 1.1. kola ima po .........................................................................0,05 izvrioca 5.1.2. 5.1.3. Bibliotekar ............................................................................. 1 izvrioc Koordinator praktine nastave za uenike koji praktinu nastavu izvode izvan kole, po odjeljenju ili na svakih 24 uenika ukoliko uenici nisu iz istog odjeljenja ............... 0,125 izvrioca Socijalni radnik po odjeljenju ............................................... 0,018 izvrioca Rukovalac nastavnom tehnikom programer ...................... 1 izvrioc Korepetitor u muzikoj koli po klasi .................................... 1 izvrioc

5.1.4. 5.1.5. 5.1.6.

13 5.1.7. Strunih saradnika u specijalnim kolama i srednjoj koli primijenjenih umjetnosti u skladu sa nastavnim planom i programom.

5.2. DOM UENIKA/AKI DOM, ZA SVAKU ODGOJNU GRUPU, OBAVEZNO IMA SLIJEDEE STRUNE SARADNIKE: 5.2.1. Odgajatelj ...................................................................................... 1 izvrioc 5.2.2. pedagog-psiholog/pedagog/psiholog ............................................ 0,1 izvrioca 5.2.3. Bibliotekar ..................................................................................... 0,1 izvrioca 5.2.3. Zdravstveni radnik ........................................................................ 0,1 izvrioca STRUKTURA RADNE SEDMICE STRUNOG SARADNIKA (PEDAGOG-PSIHOLOG ili PEDAGOG ili PSIHOLOG) - koncepcijsko-programski zadaci u dogovoru sa direktorom - 3,5 sati - programiranje, ostvarivanje i analiza odgojnog rada - 2,0 sati - pedagoka dokumentacija - 3,0 sati - rad sa nastavnicima i strunim organima kole - 2,5 sati - rad sa uenicima i uenikim organizacijama - 5,0 sati - unapreenje nastave - 2,0 sati - saradnja sa institucijama - 1,0 sati - saradnja sa roditeljima - 2,5 sati - provoenje upisa u kolama - 3,0 sati - profesionalna orijentacija - 4,0 sati - istraivanja u praksi kolskog pedagoga-psihologa - 2,0 sati - pedagoko-psiholoka praksa studenata nastavnih fakulteta - 1,0 sati - personalni dosje uenika, pedagoki karton - 1,5 sati - priprema za rad i struno usavravanje - 7,0 sati Ukupno 40,0 sati Pedagog-psiholog obavlja i druge strune poslove prema potrebi, po nalogu direktora i organa upravljanja kole, pa se prethodna satnica moe izmijeniti. STRUKTURA RADNE SEDMICE SOCIJALNOG RADNIKA Za praenje, analiziranje i unapreivanje saradnje s porodicom, drutvenom sredinom, institucijama pedagoko-psiholokom slubom, u svrhu preventivnog djelovanja kola ima socijalnog radnika. Profil i struna sprema utvrena je kako slijedi: - socijalni radnik . diplomirani socijalni radnik Radni zadaci - Koncepcijsko programski zadaci - programiranje, ostvarivanje i analiza socijalnog rada - rad u timu s pedagoko-psiholokom slubom i razrednicima - Saradnja s porodicom, starateljima na terenu - Saradnja s institucijama: s centrom za socijalni rad (smjetaj, starateljstvo, sudske odluke, materijalne beneficije) broj sati 4 2 4 16

14 s komisijom za kategorizaciju i slino 6 - Voenje socijalnog kartona uenika u okviru pedagokog kartona 4 - Struno usavravanje 4 __________________________________ Ukupno 40 Socijalni radnik obavlja i druge strune poslove prema potrebi, po nalogu direktora i organa upravljanja kole, pa se prethodna satnica moe izmijeniti. STRUKTURA RADNE SEDMICE ODGAJATELJA U ODGOJNOJ GRUPI
broj sati

Edukacija Grupni rad u odgojnoj grupi Individualizirani rad sa tienicima Rad u sekcijama i interesnim grupama Kulturna i javna djelatnost u grupi Deurstvo nedjeljom, praznikom i dr. Pripreme za odgojni rad Voenje dokumentacije Saradnja sa kolama, ustanovama, roditeljima Struno usavravanje Drugi poslovi po nalogu direktora

8,0 5,0 5,0 2,0 2,0 5,0 5,0 2,0 2,0 2,0 2,0 Ukupno 40,0 sati

_______________________________________

Odgajatelj obavlja i druge strune poslove prema potrebi, po nalogu direktora i organa upravljanja kole, pa se prethodna satnica moe izmijeniti.

STRUKTURA RADNE SEDMICE BIBLIOTEKARA Profil i struna sprema bibliotekara utvrena je kako slijedi: - Bibliotekar diplomirani bibliotekar - Blii uvjeti za formiranje biblioteke, odnosno centra za informacije, definisani su Zakonom i podzakonskim aktima. Bibliotekar u okviru 40 asovne radne sedmice obavlja sljedee radne zadatke: = Poslovi planiranja: - Uee u programiranju rada kole/ustanove, saradnja s nastavnicima/odgajateljima u neposrednom planiranju i izvoenju obrazovno-odgojnog rada, poslovi planiranja, obnove i nabavke novih knjiga, dopuna bibliotekog fonda. ................................... 4 sata = Praenje i realizacija programa rada kole/ustanove: Permanentan rad na praenju realizacije programskih zadataka kole sa stanovita programskih zadataka kole sa stanovita funkcije i uloge kolske biblioteke u realizaciji nastavnih i vannastavnih odgojno-obrazovnih sadraja ............................... 2 sata - Rad na pravovremenom informisanju nastavnika i strunih saradnika kole/ustanove o novinama u strunoj literaturi i periodici, rad na klasifikaciji i strunoj obradi periodike .............................................................................................. 3 sata - Rad s uenicima na popularizaciji knjige, davanje uputa za koritenje i metodikih napomena za brzo i efikikasno sticanje potrebnih informacija, saradnja s roditeljima u podruju koritenja knjigama i programa pomoi uenicima ............................... 2 sata - Struna analiza rezultata rada u okviru realizacije programa rada kole .................................................................................................................. 1 sat = Ostali poslovi i radni zadaci: - Struno evidentiranje i klasifikacija fonda knjiga, fonda strune knjige i

15 periodike, djeije i omladinske tampe, asopisa, naslova po predmetima i nastavnim podrujima ............................................................................................ 3 sata Poslovi na izdavanju i preuzimanju knjiga ............................................................. 20 sati Poslovi informisanja .................................................................................................. 2 sata Permanentno struno usavravanje ............................................................................ 2 sata Ostali poslovi po nalogu direktora kole ................................................................... 1 sat
__________________________________________________________

Ukupno:

40 sati

Bibliotekar obavlja i druge strune poslove prema potrebi, po nalogu direktora i organa upravljanja kole, pa se prethodna satnica moe izmijeniti.

STRUKTURA RADNE SEDMICE ZA RUKOVAOCA NASTAVNOM TEHNIKOM PROGRAMER Svaka kola ovisno o potrebama utvrdit e poslove i zadatke u okviru 40 asovne radne sedmice. 6. RUKOVODNO OSOBLJE Srednjom kolom/kolskim centrom/akim domom rukovodi direktor kole, koji se imenuje u skladu sa zakonom i pravilima kole. Ustanove iz prethodnog stava koje imaju vie od minimalnog broja odjeljenja/klasa/odgojnih grupa ili vei procenat praktine nastave, u cilju kvalitetne organizacije, praenja i kontrole nastavnog procesa imaju odgovarajui broj pomonika direktora ili voditelj dijela nastavnog procesa (smjene, opteobrazovne nastave, strunoteorijske nastave, praktine nastave ......) kako slijedi: 6.1 Za svako odjeljenje/klasu/odgojnu grupu preko minimalnog broja sve ustanove iz stava 1. imaju pravo (u skladu sa prirodom nastavnog procesa u toj ustanovi) na pomonika direktora ili voditelj dijela nastavnog procesa po 0,125 izvrilaca. 6.2. kole koje u skladu sa nastavnim planom i programom imaju praktinu nastavu koja se izvodi u radionicama kole, pored izvrilaca iz take 6.1., imaju pravo na svakih 24 asa praktine nastave po 0,05 izvrilaca pomonika direktora ili voditelja dijela nastavnog procesa za praktinu nastavu. 7. ZA ADMINISTRATIVNO-FINANSIJSKU I TEHNIKU PODRKU NASTAVNOG PROCESA SREDNJA KOLA/KOLSKI CENTAR/AKI DOM OBAVEZNO IMA: 7.1. 7.1. ADMINISTRATIVNO-FINANSIJSKA SLUBA

Sekretar kole ....................................................................... 1 izvrilac (Uslovi u pogledu strune spreme: Diplomirani pravnik) 7.2. Samostalni referent za plan i analizu ..................................... 1 izvrilac (Uslovi u pogledu strune spreme: Diplomirani ekonomist) 7.3. Administrativni radnik ............................................................ 1 izvrilac (Uslovi u pogledu strune spreme: administrativni tehniar ili odgovarajue usmjerenje iz neke druge srednje kole) Napomena: Za radno mjesto pod takom 7.1. i 7.2. ukoliko uposleni nema odgovarajuu strunu spremu, kola je duna da omogui uposlenom da stekne potrebnu strunu spremu. Sticanje odgovarajue strune spreme moe trajati najdue 5 godina. Da bi ostao u radnom odnosu uposleni mora donositi potvrdu sa fakulteta o zavrenoj godini studija. 7.2. TEHNIKO HIGIJENSKA SLUBA 7.2.1. Domar po odjeljenju ......................................................................... 0,06 izvrilaca

16 7.2.2. Radnici na odravanju higijene objekta i opreme po odjeljenju/klasi/ odgojnoj grupi .................................................................................. 0,25 izvrilaca kole koje u skladu sa nastavnim planom i programom imaju praktinu nastavu koja se izvodi u radionicama kole, pored izvrilaca iz take 7.2.2., imaju pravo na svakih 24 asa praktine nastave po 0,1 izvrioca na odravanju higijene. Ekonom kurir - spremaica......................................................... 1 izvrilac

7.2.2.1. 7.2.2.2.

7.3. OSTALO OSOBLJE 7.3.1. Rukovaoc centralnog grijanja za kole koje imaju vlastitu kotlovnicu ................................................................................ 1 izvrilac 7.3.2. Portir u Domu uenika ......................................................................... 1 izvrilac 7.3.3.Osoblje u kuhinjama Doma uenika .................................................... 2 izvrioca 7.3.4. Noni uvar po objektu ........................................................................ 2 izvrioca
(alternativa taki 7.3.4. odgovarajui videonadzor, protuprovalna i protupoarna zatita)

7.3.5. Dnevni uvar zaduen za sigurnost ..................................................... 1 izvrilac po smjeni 7.3.5. Ekonom u domu uenika za svaku odgojnu grupu ............................. 0,065 izvrioca 7.3.6. Klavirtimer u srednjoj muzikoj koli ............................................... 1 izvrilac 7.3.7. Model u koli primjenjenih umjetnosti (muki i enski) .................... 2 izvrioca

Ovi Standardi i normativi stupaju na snagu danom donoenja i biti e objavljeni u Slubenim novinama Kantona Sarajevo. Srednje kole su dune da svoja normativna akta usklade sa ovim Standardima i normativima do 01.09.2004. godine. PREMIJER Mr. Denis Zvizdi
Broj: 02-05-16410-11/2004 od 18. 06. 2004. godine

17