cr=-;» PRAKTICAN PNINIICNIK ~

nael]1 sa zdravorn ishranorn i redovn.rn vezbanjem, podstice povecanje energije i vitalnosii, gipkosii, relaksacije, dusevnog 1ll ira i srece,

Pokusacu da yam sto jasnije predstavim kosti i misice II Ijudskom telu. Misici isprva deJuju veorna kornplikovani, ali su, zapravo, jednostavni i lcgicni za ucenje Posto cerno masirati rnisice, vazno je da znamo da su njihovi nazivi II skladu s njihOV0111 funkcijom. Sledi opis dejstva pojedinih misica:

flcksija pomeranje ekstrerniteta prema napred (anteriorno) ekstenzija porneranje ekstremiteta prema nazad (posteriorno)

i1eksija

ekstenzija

154

155

medijalna rotacija rotiranje eksrremiteta prema sredisnjoj liniji tela

latera Ina rotacija rotiranje ekstremiteta od sredisnje linije tela

MAUiA

r---J PKAKTICAN PRIRUCNIK ~

abdukcija pomeranje ekstremiteta od sredista tela addukcija pomeranje ekstrerniteta prema sredisru tela

medijalna rotacija

pronacija nadlanica okrenuta nanize supinacija nadlanica okrenuta navise

cirkumdukcija opisivanje kruga u prostoru

supinacija

pronacija

156

/57

MASAiA

inverzija okretanje stopala prema unutra everzija okretanje stopala prema spolja

everzua ~'______"7 inverzija

dorzifleksija vrh stopala povucen navise plantarfleksija vrh stopala ispruzen nanize

dorzifleksija

J

y

plan tarfleksij a

/5/5

.~ PRAI<TICAN PRIRIJCNIK ~

Noga

Glavne kosti noge su:

Kosti potkolenice:

I. Tibija, veca kosr potkolenice, poznata kao .Jisna kOSI", smestcna je medijalno i povezana s kolenim zglobom na gornjern i skocnim zglobom na svom donjem kraju. Zglobljena je sa femurom (burna kost) i fibulorn (manja lisna kost). Medijalna (unutrasnja) povrsina donjeg Inaja tibije formira medijalnu kosrnu izraslinu oblika cekica (malleolus).

-}---Y-+-- Sakruuukrsnn kost) >e---1-:"_'L--\--- Trticna kost A....::-rr-- ...... 4r"'..1t+-- Pubis

(preponska kost)

Acetabulum (casica karlicne kosti)

Ishijurn (sedalna kost) -I_"'--\-":'/~~

Femur (burna kosr)

Patela (casica kolena)

Tibijatveca lisna kost)

Fibija(manja lisna kost)

Metatarzalne kosri Falange

KOSTI NOGU I KARLICE

2. Fibula, takode kost potkolenice, jes:e l1l110g0 tanja kost, smestena lareralno. 7globljena Je sa tibijom i cini deo skocnog zgloba. DOl1Ji kraj fibule formira lateralni maleolus.

159

"'IISlIill

Kosti buta iIi uatkolenice:

3. Femur (burna k osr) je najveca kost donjih ckstrernireta koja tin I butinu. Ujedno je najduza i najteza kost u ljudskom tclu. Gornji kraj, koji je zaobljen i naziva se "glava", pristaje u kupasto udubljenje poznato pod nazivom acetabulum i s njorn formira zglob kuka.

Donji kraj fernura irna dva kondulusa (zaobljena kraja) koji se nazivaju medijalni kondulus i kondulus lateralni i sluze za zglobljavanje s tibijorn.

Kolenska casica Je mala trouglasta kost poznata pod nazivom patella.

MisiCi potkolenice

Medu posteriornim (zadnjim) misicima potkolenice (misicima lista Doge) SlI:

1. Gastroknemijus (gaster=stomak, knerne=noga) je rnisio lista koji je najblizi povrsini i ima dye glave ,',

Pocinjo=-na zadnjoj strani noge, neposredno iznad kolena Zavrsava=-preko Ahilove tetive, L1 kaikaneusu (petna kost) Funkcija-plantart1eksija stopala

Medijalna glava gastroknemijusa

Lateralna glava gastroknernijusa

M. Soleus (Iisni rnisic)

Kalkancus

MISICI POTKOLENJCE

"zbog ccga se na nasern jeziku i naziva dvoglavi lisni l11i5i6; (nap.prev.) j6()

c=-:» PRIIKTlClltI PRIRIICtllK ~

2. Soleus (soJeus=taban) lezi duboko u gas.roknernijusu Pocinje-na tibiji I fibuli

Zavrsava -preko Ahilove tetive, 1I kalkaneusu Funkcija=-solcus i plantarfleksija stopala

3. Tibialis posterior (posterior=iza, ribialis=tibijc) Pocinje-na zadnjoj strani tibije i fibule Zavrsava-vmedijalne tarzalne i metatarzalne kosti Funkcija--plantart1eksija i inverzija stopala

Tibialis posterior je veorna vazan i zbog toga sto podupire medijalni longitudinalni luk stopala, a njegov sJabost izaziva krivljenje stopala prema unutra.

Posteriorni lisni misi6i noge su svi ukljuccni u plantart1eksiju skocnog zgloba.

Medu anteriornim misicirna potkolenice je tibialis anterior (anterior=spreda, tibia=tibije), koji je najveci rnisic prednjeg dela noge i veorna se lako palpira,

Pocinje-spoljasllj3 strana tibije, neposredno ispod kolena Zavrsava v-unutrasnja ivica stopala, prema noznorn palcu (rnedijalna klinasta i prva metatarzalna kost)

Tibip

M.Tibialis anterior

'/"'~r.1IlLJl_ Mcdijalna k linasta kost Prva metararzalna kost

MHAiA

Medu posteriornim misicima natkolenice su:

Potkolenske zile, sacinjene od tri misica:

.:---._J PRAKTICAN PRIRIJCNIK ~

Funkcija-dorizfleksija i inverzija stopala Tibialis anterior (kao i tibialis posterior) je takode vazan za ocuvanjc medijalncg longirudinalnog luka Slop ala i sprecava krivljeuje stopala prema unutra.

Medu ostalim misicirna su: extensor- digirorum longus, extensor hallucis longus i peroneus tertius.

MisiCi natkolenice

1. biceps (dvoglavi) femoris, lociran u pravcu lateralnog aspekta (spoljasnjosti) butine

2. semitendinosus (semi=pola.uendo=tetiva) 3. semimembranosus

(scm i=po la, mern bra na=mem bran a)

Lateralni (spoljasnji) misici potkolenice su: peroneus longus I peroneus brevis (perone=fibula, longus=dug, brevis=kratak). Pocinju v-spoljasnja strana noge, povezan sa fibulorn Zavrsavaju v-peroneus longus Je povezan sa prVOI11, a peroneus brevis s perorn metatarzalnom kosti

Funkcija-vpiantarfleksija i everzija stopala

} locirani 1I pravcu medijalnog aspekta butine

Pocinju--isi1ijalna kvrga (dno karlice).

Kratka glava biceps femorisa izvire iz donjeg dela zadnje strane femura

Zavrsavaju-c-obe strane tibije Funkcija=-fleksija kolena i ekstenzija butine

U slucaju problema vezanih za potkolcnske :Z:ile, moguce je da dode do problema s karlicorn, koji iziskuju manipulaciju od strane kva.ifikovanog osteopate.

Peronealni (Iisnjacni) misici su vazni i za odrzavanje lateralne (bocne) stabilnosti skocnog zgloba i sprecavaju krivljenje stopala prema napolje.

M.Peroneus longus

- Fibula

- Ilijacna

(bed rena) kost

Tibija

M.Peroneus brevis

lshijalna kvrga

M.SemitendinosusSemimembranosus --

-- M.Biceps femoris

162

163

MASAi{l.

Medu anteriornim(prednjim) misicima natkolenice su:

lQuadriceps femoris (quad=cetiri, caput=gla va,

femoris=femur) se sastoji od cetiri misica, a to su:

a) rectus femoris (rectus=vlakna paralelna sa sredisnjom linijom)

b) vastns lateralis (vastus=velik)

c) vastus intermedius

d) vastus medialis

I'ocinju=-svi vasitis misici izviru iz gornjeg dela femura. Rectus femoris izvire iz prednjeg dela i.ijacue kosti

Zavrsavaju-kroz patelu, u tibiji

FunkciJa-sva cetiri kvadricepsa sluze za ekstenziju kolena, a sam rectus femoris za fleksiju butine

U slucaju problema vezanih za kvadriceps, pacijent ima velikih teskoca prilikom pokusaja da savije nogu u kolenu.

_" M.Vastus medialis

KVADRICEPS

164

~ PRAKTICAN PR1R(JCNIK~

2. Sartorius (sarior=krojac, terzija) se cesto nazi va i "terzijski misic", zbog toga sro se koristi pri sedenju prekrsteuih nogu, kako su nekad sedeli krojaci.

Pociuje-c-ilijacna kost

Zavrsava=-medija.ni aspekt (unutrasnji deo) tibije Funkcija-fleksija kolena i kuka, abdukcija i lateralna rotacija butine

U slucaju slabosti terzijskog misica, javlja se problem s koienom, narocito 113 njegovoj unutrasnjoj strani, sto je rnoguci uzrok x-nogu.

Terzijski misic

TiblJ3

SARTORIUS Terzijski misic

Medu medijalnim (unutrasnj im) misicima butine su:

1 Adduktori (ad=prema, ducere=prirnaci): adductor longus, adductor magnus, adductor brevis i pectineus.

Pocir.ju=-stirtna kost i donja polovina bcdrcnjacc

(ishijalna kvrga)

165

MASAiA

Zavrsavaju-v-unura- fernura Funkcija-addukcija i lateralna rotacija butine

Ako su adduktori slabi, prisutne su icskoce u fiksiranju kolena. Cesta su istezanja ovih misica u preponal11a.

M.Addlictor bre-

M.Addlictor mag-

M.PectinellS

M. Adductor longus

Femur

ADDUKTOR[

2. Gracilis, tanki misic butine (gracilis=vitak, tanak, mrsav) Pocinje-e-stidr.a kost

GRACILIS

M.Gracilis

Femur

Patella

Tibi)a

~ PRAKTtCAN PR(I?IJCNI/(~

Zavrsavn=-unutar tibije (gornji deo)

Funkcija-c-addukcija i mcdijalna rotacija butine. Flcksija '(;k Doge.

Ako je gracilis slab, to moze da dovede do stvaranja x-nogu.

Medu lateralnim (spoljasnjim) misicima butine je:

Tensor fasciae latae (tendere=istezati, fascia=snop, poveska, traka)

Pocinje v spoljasnja ivica ilijacnog grebena Zavrsava-v-spoljasnji deo tibije

Funkcija-s-abdukcija i medijalna rotacija butine. Fleksija butine.

Tensor fasciae latae je ogrornan misic koji cesto biva veoma naper (hipertonican), sto moze da rezultuje problemima vezanim za karlicu i bolovima u kolenu.

M.Tensor fasciae latae

TENSOR FASCIAE LATAE

Stopalo

Svako stopalo se sastoji od dvadeset i sest kostiju. Ima cetrnaest falangi=-svaki nozni prst ima po tri fa lange (distalnu, srednju, proksimalnu), s izuzetkom palca (hallux) koji ih ima samo dye.

/67

MIUAiA

Falange su zglobljene medusobno i s mc.atarzalni:n kostima. lma sedam tarzalnih kostiju, a to su:

kalkaneus (petna kost)

talus (skocna kost, kost gieznja) kuboidna kost (skocna kost) sezamoidna kost

Prva klinasta (medijalna) Druga klinasta (srednja) Treca klinasta (lateralna)

Kalkaneus i talus su locirani na posteriornom delu stopala. Kalkaneus Je najveca i najsnaznija od svih tarzalnih kostiju. Talus je u skocnorn zglobu uzglobljen s tibijom i fibulom. Na jednoj strani ima medijalni maleolus tibije, a 113 drugoj lateralni maleolus fibule.

Kuboidna kost, seizmoidna kost i tri klinaste kosti su locirane na anteriornom delu stopala.

Kuboidna kost

Kalkaneus

Talus

i

Falange Metatarzalne

kosti

Seizmoidna kost

Kosti stopala su poslagane tako da stvaraju izrazite svodove koji omogucavaju stopalu da nosi tezinu tela. Ovi svodovi su elasticni, i spustaju se kad se telo svorn tezinorn osloni -na podlogu, a vracaju u pocetni po.ozaj kad tog pritiska nestane.

168

r+-c:» PRAKTICAN PR{RIJCNIK~

J. Medijalni (unutrasnji) longitudinalni svod-e-formirau kalkaneus, seizrnoidna kost, tri klinasre kosti i trimedijalne metararzalne kosti. Rec je 0 najvisern svodu kod kojeg bi samo kalkaneus I distalni kraj metatarzali.ih kostiju trebalo da se doticu pod loge.

2. Lateral:ii (spoljasnji) longitudinalni svod-formiraju kalkaneus, kuboidna kost i dye lateralne metatarzalne kosti. Ovaj svod )e niz: i manje pokretan u odnosu na meclijalni longitudinalni svod.

3. Transverzalrn (poprecni) svodovi metatarzalne kosti, tri klinaste, kuboidna i seizmoidna kost. Kosti stopala ostaju 11a svojim mestima zahvaljujuci snaznim ligamentima i tetivama. Ako su iste oslabljene, svodovi se spustaju, sto rezultuje sranjcm poznatim kao "ravni tabani".

o rnisicima koji pokrecu stopalo je vee bilo reci. Misici koji pokrecu nozne prste su:

I. flexor hallucis longis-c-fleksija noznog palca

2. extensor hallucis longis-ekstenzija noznog palca

3. flexor digitorum longis=-fleksija ostalih noznih prstiju (i plantarfleksija i inverzija stopala)

4. extensor digitorum longis-ekstenzija ostalih noznih prstiju (i dorzif1eksija i everzija stopala)

Ledll

Kicma, iii kicmeni stub, sastoji se od dvadeset i sest prsljenova, rasporcdenih 11a sledcci nacin:

sedam cervikalnih prsljenova (cervix=vrat) dvanaest torakalnih/dorzalnih prsljenova pet lumbalnih prsljenova (lurnbus=slabiua)

jedan sakralni (pet sakralnih prsljenova je spojeno) jedan trticn: (kokcigijalni) (cetiri povezana prsljena)

Prema tome, pre fuzionisanja sakralnih i kokcigijalnih prsljenova, broj prsljenova je izncsio trideset i trio

Izmedu susednih prsljenova se nalaze meduprsljcnski diskovi. Ovi diskovi imaju funkciju arnortizera, a zglobovi koje 0111

J6Y

formiraju omogucavaju pokrete kicmenog stuba. Sastoje se od spoljasnje ivice koju cini vezivna hrskavica zvana annulus fibrosis i unutrasnjeg mekog, pulpoznog, zelatinoznog materijala zvanog nucleus pulposus.

Gledan sa strane, kic-neni stub predstavlja cetiri krivine. Te krivine SLl vazne jer povecavaju snagu kicmenog stuba, ornogucavaju odrzavanje ravnoteze u uspravnorn polozaju, stite stub od frakture i apsorbuju sve potrese do kojih dolazi prilikorn hodanja.

Torakalna kicrna (12 prsljcnova)

Sakrum

(5 spojenih prsljenova)

(4 spojena prsljena) KleMENI STUB

170

.-----' PRIIKTICAN PRIRIICNIK ~

M.ERECTOR SPINAE (SACROSPINALIS)

171

MA$AiR

Misici leda i ramena 1. Erector spinae (sacrospinalis)

Misic: erektori kicme se sasroje od tri grupe: iliocostalis (lateralno smesteni)

longissimus (smesreni u sredini)

spinalis (medijalno smesteni)

Ove grupe se sastoje od serija preklapajucih misica. Teku duz obeju strana kicmenog stuba.

Pocinju-ilijacni greben, sakrum, prsljenovi i rebra Zavrsetak-rebra, prsljenovi, potiljak (osnova lobanje) Funkcija-ekstenzija kicme pri kojoj se obe strane kontrahuju (saginjanje napred iii nazad); lateralna fleksija (bocno saginjanje) kicme, pri kojoj se kontrahuje sa1110 jedna strana; odrzavanje uspravnog stava trupa; delujuci zasebno, erector spinae rotira trup.

U siucaju spazrna na jednoj strani, ovaj misic cesto izbije na povrsinu, pri cemu izgleda kao konopac pruzen duz kontrahovane strane. Ako su obe strane slabe, onda ce se osoba pognuti i nece 1110ci da odrzi uspravan stay.

Humerusframenjaca)

......__, Pf?AKTICAN PRI/?UCNIIf ~

2. Latissimus dorsi (Iatissimus=najsiri, dorsurn=leda) Pocinje-v-douji sesn torakalni prsljen, peti lumbalni prsljen i ilijacni greben

Zavrsava-vhumerus, neposredno ispod ramona Funkcija=-ocvlaci ruku unazad i unutra prema telu

3. Trapezius (trapezoides=rrapezoidni oblik) Pocinje= zati.jak, vratni i torakalni prsljenovi Zavrsava-v-klj IIC11a kOSI i hrbat lopatice

FunkciJa-podizanJe iii spustanje lopatice, rotiranje lopatice, adukcija lopatice, rotiranje i zabacivanje gJave unazad Trapezius Je najpovrsniji od svih misica gornjeg dela leda i vrata. Napetost i ukocenost ovog misica rezultuje problernima U toj regiji i bolOI11 izmedu lopatica. Usled napetosti ovog misica javlja se i glavobolja. Problemi U ovoj regiji se cesto javljaju kao rezultat nepravilnog drzanja, kao sto je pognuto i opusteno scdenje.

LATISSIMUS DORSI

172

TRAPEZlUS

Spina scapu lae.-,,£-' ....... '"' (greben lopatice)

173

M/tSlliA

4. Deltoid (delta=trouglasto)

Pocinje-i-kljucna kost i greben lopatice

Zavrsava=-bok humerusa, otprilike na pola puta nanize Funkcija-c-abdukcija rnke; asistira ked fleksije i ekstenzije ruke

DELTOID

5. Supraspinatus (supra=iznad, spinarus=greben lopatice) Pocinje-s-iznad grebena lopatice

Zavrsava=-vrh humerusa

Funkci ja-e-abdukcija ruke

Ostecenje ovog misica Je uobicajen uzrok bola u ramenu koji cak moze da zraci niz ruku. Bavljcnje odredenim sportovima iziskuje repetitivne pokrete, s rukorn podignutom iznad ramena, tako da sportisti koji upotrebljavaju reket ilili plivaju kraul iIi ledno mogu da imaju problema s ovim misicern.

6. Infraspinatus (infra=ispod)

Pocinje= ispod hrbata lopatice

Zavrsava-e-vrh humerusa

Funkcija-e-lateralna rotacija ruke (zajedno s teres minor)

7. Teres minor (teres=dug i zaobljen, minor=mali) Pocinje-Iateralna ivies lopatice (npr. ona strana lopatice koja je naibliza ruci)

Zavrsava=-vrh humerusa

174

c--J PfW<TICAN PRIRUCNIK ~

lVLlnfraspinatlls

SUPRASPINAfUS I INFRASPINATUS

Funkcija=-lateralna rotacija ruke (zajedno s infraspinatusom)

Infraspinatus i teres minor blisko saraduju, Bolove U ovim misicima otezava rotiranje ruke prema unutra, kao i pokusaj da se posezanjern iza leda dodirne drugo rame.

8. Teres major (teres=dug i zaobljen, major=veliki) Pocinjc-e-dona lateralna ivica lopatice Zavrsava-v-zadnji deo humerusa

Funkcija-medijalna rotacija i addukcija ruke, ekstenzija ramenog zgIoba

9. Veci i manji romboid (romboidnog, odnosno oblika dijamanta) Pocinju-c-sedmi vratni prsljen i prvih pet torakalnih prsljenova Zav-savaju-c-medijalna ivica lopatice

Funkcija= adukcija lopatice (povlacenje lopatica unazad)

175

MASAllt

TERES MlNOR I TERES MAJOR

Bol i napetost se u ovim misicirna mogu razviti kao rezultat nepravilnog drzanja tela. Stresovi uslovljeni zanimanjern, kao sto su celodnevno grbljenje iznad radnog stela, mogu da dovedu do osecanja nelagodnosti izmedu lopatica.

+-~---+- M,Rhomboidelis major

RHOMBOIDI

/76

«r-«:» PRItKTICItN PRIRIICNIK ~

MiSiCi sedalnog dela (zadnjice)

Glurealni (sedalni) misiei sc sastoje od gluteus l11aXll11USa (glutos=polovina zadnjicc, max.mus=najveci], gluteus mediusa (medta=sredina) i gluteus minimusa (minimus=najmanji).

1. Gluteus maximus

Pooinje-e-zadnja strana slabine, krsta i trtice Zavrsava=-zadna strana vrha femura Funkcija--lateralna rotacija butine; ekstenzija kuka

2. Gluteus medius/gluteus minirnus Pocinje=-slabina

Zavrsava=-vrh femura, bocno

Funkcija-abdukcija butine; gluteus minimus pomaze kod lateralne rotacije butine; gluteus medius rotira butinu rnedijalno

Prekomerna napetost sedalnih misica cesto rezultuje problernima u donjem delu leda.

trtica(coccyx)

GLUTEALNI MISICI

177

I

MASlliA

Ruka i saka

Humerus je gomja kost ruke CiJ21 je glava zglobljena sa glenoidnom dupljorn lopatice, s kOJoJl1 formira ramen: zglob. Duboki misic: ramena i njihove tetive jacaju i stabilizuju ramen: zglob. Distalni kraj humerusa je zglobljen s radiusom 1 uinom (dve kosti podlaktice), s kojima rormira lakatni zglob. Ulna Je meclijalna kost podlakrice-vdrugim recima, nalazi se na istoj strani na kojoj i mali prst. Radius je lateralna kost pocllaklieesmestena jc na strani na kojoj se nalazi palac. Radius i ulna su zglobljeni i sa karpalnim iii kostima korena sake. Carpus (koren sake) se sastoji od osam kostiju poslaganih u dva reda:

.--......._, PRAKTICAN PRIRfJCNIK ~

skapoidna kost polumesecasra kost trouglasta kost

graskasta kost (pisiformis)

trapezium trapezoidna kost glavata kost kukasta kost

} drug; co"

lma pet metakarpalnih kostiju, po jedna za svaki prst, koje formiraju skelet diana.

lma cetrnaest falangi iii zglavaka prsnju=-dve falange u zglobu palca i po tri u svakorn prstu,

Lopatica

Lareralni cpikondil

KOSTI RUKE J SAKE

178

Kratka glava

M. BICEPS BRACHll

179

MASltlA

MiSici rukc Grulla .uueriornihtprecujih) fleksora

I Biceps brachii (biceps=dvcglavo, brach.on=ruka) je dvoglavi misic, smesren na prednjem delu nadlaktice.

Pocinje-e-dva izlaska iz lopatice

Za vrsetak=-radius i duboka fascia podlaktice Funkclja-fleksija lakatnog zgloba, supinacija (okretanje diana navise) podlaktice

Biceps se koristi onda kada nam je potrebna snaga da bismo podigli ili bacili neki tezak teret, u sportovirna s rekerorn, kao i prj supinac.jskim pokretima kao sto je zavrtanje srafova.

2. Brachialis je smesten na prednjem delu nadlaktice i lezi duboko u bicepsu.

Pocinje-e-humerus

Zavrsava=-ulna

Funkcija-t1eksija lakta

Osobe koje imaju problema s ovim misicern mogu osecati bol i zmarce u dlanovima, narocito n21 strani gde je palac, usled ukijestenja radijalnog ncrva.

~ PRAKTICAN PRIRUCNIK~

3. Brachioradialis (radius=humerus) Pociuje-v-humerus Zavrsava-e-radius Funkcija-fleksija lakta

Bol moze da zraci od ovog misica nanize, u radijalnu stranu zgloba (onu na kojoj je palac).

Grupa posteriornih(zadnjih) ekstenzora

Triceps brachii (triceps=troglavo) Je jedini misic na zadnjem delu nadlaktice i ima tri dela.

Pocinje-c-lopatica (duga glava) i humerus (medija.na i lateralna glava)

Zavrsava=-ulna, neposredno ispod lakta Funkcija-ekstenzija lakatnog zgloba

Misic triceps je najjaci rnisic ruke. Bol koji potice iz ovog misica se cesto oseca sieve strane unutrasnjeg dela lakatnog zgloba. Triceps se napreze prilikom podizanja i bacanja teskih tereta.

Lopatica

Medijalna glava tricepsa

Lateralna glava

TRICEPS BRACHlI

is)

MIlSAiit

Supinacija (okretanje diana navise) sc izvodi POJ1l0CU misica supinatora, kao i biceps brachii.

Pronacija (okretanje diana nanize) se izvodi POJllOCU pronator teresa i pronator quadratusa.

MisiCi koji pokrecu dorucje i prste Misica koji pokrecu dlanove i prste una mnogo. Grupa anteriornih misica funkcionise kao fleksori. Grupa posteriornih m.sica funkcionise kao ekstenzori.

Flcksori dorucja (korena sake)

U ove spadaju flexor carpi radialis, tlexor carpi ulnaris i palmaris longus.

Pocinju=.humerus (medijalni epikondll)-kvrga na unutrasnjoj strani dna hurnerusa

Zavrsavaju-e-karpalne i metakarpalne kosti, Falange Funkcija-tleksija dorucja (savijauje korena sake navise, prema telu, dlana okrenutog nanize)

Mlsici koji pokrecu prste

Medu njima su flexor digitorum profundus, extensor digitorum i extensor indicis.

Glavni problem koji pogada misice podlaktice jesn povrede do kojih dolazi usled prkomernog uaprezanja. Profesije kao sto je kucanje na pisacoj masini iii tastaturi kornpjutera, koje podrazumevaju repetitivne pokrete, hobiji kao sto j e bastovanstvo i suikanje, i sportovi koji iziskuju upotrebu reketa iii palice, kao sto su tenis i golf, 1ll0gU da podstaknu pojavu problema i intenzivnog bola u Iakarnom zglobu. Bol se moze prenositi DR koren sake i prste, pa cak i zraciti 11 ramena.

182

Triceps brachii

P3i1113ris longus

Flexor carpi radialis Flexor carpi ulnaris

Flexor carpi u.naris

Extensor carpi ulnaris

ANTER10RNl POGLED POSTERIORNl POGLED

Abdomen

Kolon (debelo crevo) je podeljen na sledcce delove: uzlazni, poprecni, silazni i sigmoidni. Uzlazni kolon lezi U vertikalnom polozaju, 11<1 desnoj strani abdomena. Poprecni kolon prolazi horizonralno preko abdomcna, ispod jetre, ze.uca i slezine. Proteze se od hepaticnog progiba do pregiba slezine. Silazni kolon lezi vertikalno, na levoj strani abdomena. Sigmoidni kolon nastavlja uanize i pretvara se 11 rektum koji zavrsava u 3naln0111 kanalu.

MiSiCi abdomens Anteriorni i lateralni delovi abdominalnog zida

C:etiri para misica, slozena u cetir! sloja, formiraju lateralni 1 anteriorni deo abdorninalnog zida.

Rectus abdorninis (rectus=vlakna paralelna sa sredinorn, abdominis=abdomen) jeste najpovrsinskiji rnisic abdominalnog zida. Rec je 0 sirokom i pljosnatom misicu.

183

Zucua kesa

Prcgib slezine

Silazni kolan

Slepo crevo-----4'-- ..... ->-

(caecum)

Appendix

f

SISTEM ZA VAREN.lE

Pocinje-c-stidna kost i simfizis pubis Zavrsava-c-donja rebra i sternum

Funkcija=-fleksija trupa (naginjanje prema napred, k ao u vezbama abdorninalnih misica)

2. Spo.jasnj: poprecni abdominalni misic Pociuje-e-donja rebra

Zavrsava-e-ilijacni greben

Funkcija=-bocno savijanje trupa (kontrahovanje jedne strane), kornprimuje abdomen (kontrahovauje obe strane)

3. Unutrasnji poprecni abdominaln: misic Iczi duboko II spoljasnjem poprecnom.

Pocinje-e-ilijacni greben i lurnbalni prsljenovi

184

rr-«;» PRAKTICIIN PRIRUCNfK ~

Zavrsava-s-donja rebra

Vlakna unutrasnjeg pcprecncg abdominalnog misica Ide pod desnim uglorn u oduosu na ona koja pripadaju spol.asnjern poprecnom.

Funkcija-s-ista kao funkcija spoljasnjeg poprecnog misica

4. Transversus abdorninis (tranvcrsus=vlakna koja Ieze perpendikularuo na sredinu) jesrc najdublji misic abdominalnog zida. Vlakna leze pod desnim uglorn u odnosu na rectus abdominis.

ABDOMlNALNI MlSICI

Pocinje= ilijacni greben i lumbalni prsljenovi

Zavrsava-s-linea alba (snazna vezivna zila koja se proteze od sternuma do simfize. LiCi na brazdu koja ieee uz sredinu abdomena-u trudnoci postane p.gmentovana)

Funkcija v komprimuje abdomen

Misici koji sacinjavaju posteriorni dco abdominalnog zida jesu unutrasnj i poprecni, transversus abdorninus, quadratus lumborum i psoas.

/85

iliopsoas (psoa=slabinski misic ) Pocinje-e-prcdnja strana lumbalnih prsljenova Zavrsava-c-fernur (vrh, unutrasnja strana)

Funkcija-s-fleksija i lateralna rotacija (okretanje kuka prema spolja); fleksija kicme

M.lliopsoas

ILIOPSOAS

Gornji deo grudi i vrat

Grudni i vratni misic:

1. Pectoralis major je glavni misic grudne regije. Pocinje-c-kljucna kost, sternum i gornja rebra Zavrsava-s-vrh humerusa

Funkcija=-rnedijalna rotacija (rotacija prema unutra) ruke-tj. povlacenje ruke preko grudi; addukcija ruke

Zategnutost pckroralncg misica podstice bolnu osetJjivost grudne regije, a kada se javi na levoj strani podrazava simptorne koronarnog oboJjenja, sto rezultuje strahom. Ocigledno je da se zbog bilo kakvog bola 1I grudima treba obavezno obratiti lekaru.

186

r--J PRAKTICAN PRfRIICNII( ~

Meclu osialirn grudnim mis.cima su: pectoralis minor, kOJ i lezi ispod pectoralis majora, i subclavius (podkljucni misic).

2Sternocleidomastoideus (sternum=grudna kOSI, cleido=kljucna kost, mastoid=mastoidni procesus ceone kosti lobanje) jeste jedan od glavnih i najvecih vratnih misica, Pocinje-s-grudna i kljucna kost

Zavrsava=-ceona kost (mastoidni procesus)-tj. iza uha Funkcija-c-kontrahcvanje obeju strana izaziva fleksiju gJave (saginjanje prema napred); kontrahovanje jedne strane omogucava okretanje glave s jednc na drugu stranu, kao i inklinaciju glave prerna ramenu.

M .Stcrnoclcidomastoideus

IIIFI~~~~~~- Kljucna kost

f!1*~-H-+- M.Pectoralis minor

GRUDNI J VRATNI MISICI

Ukoliko dode do spazma ovog misica, to se naziva .Jcrivosija" iii "tortikolis". Medu ostalim rnisicima vrata su levator scapulae, splenius, semispinalis i longissimus capitis.

Facijalni miSiCi

Za izraze lica, pokretanje donje vilice i ocnih jabucica, zvakanje i govor su odgovorni brojni misici. Neki od glavnih su:

1. occipitofrontalis (iii epicranius), koji podize obrve i nabira celo

2. orbicularis oculi, koj i zatvara oci

187

_1 orbicularis oris, koji okruzuie usta I zatvara usnc

4. buccinator (bukcinutor), glavnl obrazn: misic koji omcgucava osmehivanje i naduvavauje, kao pri sviranju rrube

5. mastikatomi misic, koji zatvara vilicu i na taj nacin pornaze p ri zvaka n ju

6. temporalis, koji takode zatvara vilicu i potpomaze zvakan;e.

MTrapezi",--HrI-\\\\

(trapezasti misic)

Mastikatorni rnisic

Platizl1lD(Misic v.ata)

FACIJALNI MISIC[

188

r-._1 PRAKT/CAN PRtRUCNIK ~

v

PREPORUCENA

LITERATURA

t\ III hony and Thibodeau Textbook of Anatomy and Physiology, Mosby, 1982

Hrown D. Headway Lifeguides Aromatherapy, Hodder & SIOIIghlon, 1993

l lrown D. Headway Lifeguides: Massage, Hodder & Stoughton, 1')<)3

I \["{)wn D. Teach Yourself Aromatherapy, Hodder & Stoughton, I ')<)()

I )iaillond H. and M. Fit for Life, London, John Murray, 1984

l Joylc, Wendi Teach Yourself Healthy Eating, Hodder & Stoughton, 1994

(:"isogno, Vivian Sports Injuries, London, John Murray, 1984 (:":Illt, D. and Joice J Food Combining for Health, London, 'I'horsons, 1984

1(C:lIlo11, L. Raw Energy, London, Century, 1984 I .cboycr, F. Loving Hands, Collins, 1977

I' .tcrson, Lars and Per Renstrom, Sports Injuries, London, Dunitz, 1984

Tortora and Anagnostakos, Principles of Anatomy & Physiology, Harper and Row, 1984

Valuer Dr J. The Practice of Aroma therapy, C,w. Daniel, 1982 Walker Dr N.W. Diet and Salad, Norwalk Press, 1971

189