Page 1

Slobodno kretanje ljudi unutar Evropske

Unije

Learning Object Description:

Ova nastavna tema daje pregled principa i uslova za slobodu kretanja ljudi u prostoru
Evropske unije. Naime, bi#e razmatrane sljede#e pod-teme: sloboda kretanja radnika,
sloboda pružanja usluga, sloboda nastanjivanja i opšta sloboda kretanja. Nakon toga, bi#e
tako#e objašnjena i izvedena sloboda kretanja za #lanove porodice izvan EU. Prije nego
završite ovu nastavnu temu, možete uraditi test da provjerite svoje znanje. Na kraju, u
dokumentu, koji je priložen uz ovu nastavnu temu, dat je rezime uslova i ograni#enja vezanih
za ulazak i boravak gra#ana Unije i #lanova njihovih porodica. Napomena: Autorska prava
koja se odnose na fotografije korištene u ovoj nastavnoj temi pripadaju Evropskim
zajednicama.

Learning Object Objectives:

Po završetku ove nastavne teme bi#ete upoznati sa glavnim uslovima za slobodno kretanje
ljudi u Evropskoj uniji i mo#i #ete objasniti ko uživa izvedenu slobodu kretanja.

Gra#anima EU data je sloboda kretanja na teritoriji država #lanica. Oni imaju pravo
ulaska i boravka u bilo kojoj državi #lanici, bez posebnih formalnosti.Odobreno kao
primarno pravo po Ugovoru o Evropskoj zajednici(TEC), ovo pravo je neposredno
primjenljivo. Ova privilegija obi#ajnog prava ne važi u zemlji porijekla-domovini ve#
nakon prelaska granice i ulaska u državu EU. Sloboda kretanja, u skladu sa EU
zakonodavstvom, se odobrava, npr. državljaninu Španije u Italiji, ali ne i u Španiji.
Državljaninu Italije je dato isto pravo u Španiji, ali ne i u Italiji. Sloboda kretanja u
domovini obi#no je zagarantovana nacionalnim zakonodavstvom.

Nakon toga, možete prou#iti razli#ite vrste slobode kretanja u Evropskoj uniji, kao što su:

• Sloboda kretanja radnika

PfP ADL- WG, 2006 generated from a PfPLMS 0.2 learning object
 Page 2

• Sloboda pružanja usluga

• Sloboda nastanjivanja
• Opšta sloboda kretanja

Sloboda kretanja radnika

Sloboda kretanja radnika je zagarantovana u Zajednici. Ovakva sloboda zna#i ukidanje bilo kog vida
diskriminacije zasnovanog na nacionalnosti, izme#u radnika država #lanica u pogledu zaposlenja,
naknade za rad i drugih uslova za rad i zapošljavanje. TEC, #lan 39

Sloboda kretanja radnika prvenstveno se odnosi na pravo na boravak u državi zaposlenja i na

prihvatanje odgovaraju#eg zaposlenja. Zaposlenik-radnik je definisan kao lice koje radi odre#eni
vremenski period za drugo lice, uz finansijsku nadoknadu ili drugi vid kompenzacije.

Hint: Primjer: Grani#na oblast u Rumuniji (kliknite na sijalicu da otvorite)

Details of the hint: Prilikom provjere grani#ne zone u blizini Bugarske, grani#na patrola je uo#ila
grupu radnika u jednom vinogradu. Trojica radnika su bili državljani Bugarske koji su posjedovali
važe#e bugarske pasoše. Oni su bili angažovani od strane rumunskog vinogradara na period od #etiri
sedmice da pomognu u berbi grož#a. Državljanima Bugarske nije potrebna viza ili rumunska dozvola
za boravak ili radna dozvola. Pravo na boravak im je dato na osnovu EU zakonodavstva. Oni ne
podliježu nikakvim restrikcijama koje ne važe za njihove kolege iz Rumunije.

Sloboda pružanja usluga

[...] zabranjeno je ograni#avati slobodu pružanja usluga unutar Zajednice kada se radi o državljanima
iz država #lanica koji su nastanjeni u državi Zajednice koja nije država osobe kojoj su usluge
namijenjene. TEC, #lan 49

Sloboda pružanja usluga je u interesu lica koja povremeno pružaju ili

primaju preko-granične usluge na teritoriji Evropske unije, bez
nastanjivanja.Takve usluge su: industrijske, trgovinske, tehni#ke i poslovi
samozapošljavanja. Mora se praviti razlika izme#u lica koje pruža usluge i primaoca
usluga.

Hint: Primjer: Onaj ko pruža usluge

PfP ADL- WG, 2006 generated from a PfPLMS 0.2 learning object
 Page 3

Details of the hint: Preko-grani#ni gra#evinski radovi, popravke i održavanje, prodaja ili isporuka
roba, prevoz ljudi (taxi). Na primjer, graditelj iz Francuske pobijedi na Evropskom tenderu i sa
svojom kompanijom gradi dio autoputa u Njema#koj, na period od šest mjeseci. Ova situacija pada
pod pravo slobode pružanja usluga, i u ovom slu#aju nije neophodna nikakva posebna dozvola za
boravak ili rad.

Hint: Primjer: Onaj ko prima usluge

Details of the hint: Primjeri onih koji primaju usluge uklju#uju osobe koje putuju u drugu državu
#lanicu EU da bi posjetili doktora, prisustvovali kulturnom doga#aju ili fudbalskoj utakmici, išli u
kupovinu, sipali gorivo u svoj auto, ili osobe koje putuju kao turisti. Na ulaznom grani#nom
kontrolnom punktu aerodruma u Bukureštu, rumunski službenik kontroliše gra#anina Danske. Danac
je bio u Srbiji službeno i sada želi da posjeti Karpate nedjelju dana, kao turista. Kao gra#anin EU,
Danac ima pravo da primi usluge. Ove slobode tako#e uklju#uju i pravo na ulazak i boravak u
Rumuniji.

Sloboda nastanjivanja
[...] Zabranjeno je ograni#avanje slobode nastanjivanja državljanima države #lanice na teritoriji druge
države #lanice.Ova zabrana tako#e se odnosi na ograni#avanje osnivanja agencija, ekspozitura i
filijala od strane državljana bilo koje države #lanice, nastanjenih na teritoriji bilo koje od država
#lanica. TEC, #lan 43

Sloboda nastanjivanja gra#anima EU daje pravo da pokre#u i obavljaju poslove kao samo-zaposlene
osobe u skladu sa propisima drugih država #lanica i da osnivaju i upravljaju preduze#ima, posebno
kompanijama i firmama. Samozapošljavanje se može razlikovati od rada zaposlenika-radnika, u
smislu samo-opredjeljenja i preduzetni#kog rizika.

Hint: Primjer: Proizvodnja automobila u Slova#koj

Details of the hint: Italijanski proizvo#a# automobila FIAT kupuje prostor u Slova#koj. Tamo gradi
fabriku i sa radnicima iz Italije proizvodi djelove za krajnju proizvodnju u Torinu.

Opšta sloboda kretanja

Svaki gra#anin Unije ima pravo da se slobodno kre#e i boravi na teritoriji država #lanica, ali uz
ograni#enja i uslove koje postavlja sam Ugovor. TEC, #lan 18

U ovom slu#aju, "kretanje" podrazumijeva gra#anina EU koji ima prebivalište ili boravak u drugoj
državi #lanici, bez posebnih razloga. Posebno, što ne postoji namjera da ovaj boravak bude
kombinovan sa zaposlenjem. Preduslov je, prema tome, da gra#anin EU ima dovoljno finansijskih
sredstava za njegov/njen boravak, i osiguranje koje garantuje da ne#e tražiti socijalnu pomo# u
drugoj državi #lanici.

Hint: Primjer: Britanac boravi u Španiji

Details of the hint: Bogati britanski par u penziji posjeduje malu ku#u na jugu Španije, i boravi
tamo tokom zimskog perioda.

Izvedena sloboda kretanja za #lanove porodice

PfP ADL- WG, 2006 generated from a PfPLMS 0.2 learning object
 Page 4

#lanovi porodice gra#ana EU, koji nijesu iz države #lanice EU (stranci), tako#e imaju
pravo na slobodu kretanja. Njihovo pravo na slobodu kretanja nije izvorno pravo,
ve# izvedeno. Prvije svega, gra#anin EU treba da ima pravo da zahtijeva slobodu
kretanja i da iskoristi to pravo. To zna#i da on treba da putuje iz svoje domovine u
drugu državu #lanicu EU ili da se tamo nastani. #lanovi porodice mogu jedino
zahtijevati pravo slobode kretanja (izvedeno) ukoliko putuju zajedno sa gra#aninom
Unije, ili ga prate sa namjerom da ga/je posjete.

#lanovi porodice -korisnici u ovom kontekstu su:

• supružnik;
• registrovani partner, ukoliko zakonodavstvo države #lanice -doma#ina tretira registrovanu vezu
kao ekvivalent braku;
• direktni potomci koji su mla#i od 21 godinu ili su potomci supružnika ili partnera, kao što je gore
definisano;
• izdržavani direktni ro#aci po li#noj liniji i oni od strane supružnika ili partnera.

Hint: Primjer: Ma#arsko-Hrvatska porodica

Details of the hint: Ma#ar putuje sa svojom suprugom Hrvaticom kao turista na Crno more, u
Bugarsku. #erka njegove supruge Hrvatice iz prvog braka, stara 23 godine, koja još uvijek studira i
od svog o#uha prima izdržavanje, putuje zajedno sa bra#nim parom. Dva dana kasnije njima se
pridružuje 19-godišnji sin supruge Hrvatice, koji je tako#e iz njenog prvog braka. Svo #etvoro
uživaju pravo slobode kretanja.

Test
Provjerite svoje znanje tako što #ete odgovoriti na nekoliko pitanja da bi ste završili nastavnu temu.

Question:
1. Odaberite ta#an odgovor(e). Ko od navedenih uživa pravo na slobodu kretanja prema EU
zakonodavstvu?
Option : Gra#anin Francuske u Francuskoj
Option : Gra#anin Francuske u Poljskoj
Option : Gra#anin Poljske u Francuskoj

PfP ADL- WG, 2006 generated from a PfPLMS 0.2 learning object
 Page 5

Question:
2. Odaberite ta#no poklapanje. Da li su sljede#e konstatacije, koje se odnose na opšte slobode, ta#ne
ili neta#ne?
1. Gra#anin Unije mora biti u mogu#nosti da plati za svoj boravak u drugoj državi #lanici. (correct
match is 1)
2. Gra#anin Unije mora imati osiguranje da bi se izbjeglo potraživanje u drugoj državi #lanici. (correct
match is 1)
3. Nema uslova za opštu slobodu kretanja ukoliko je lice gra#anin Unije. (correct match is 2)
List of all matchables:
1. Ta#no; 2. Neta#no;

Question:
3. Odaberite ta#an odgovor. Gra#anin Portugala putuje u Španiju bez posebnog odobrenja ili
ovlaš#enja, iznajmi stan i zaposli se u tamošnjoj fabrici. Koji oblik slobode kretanja on/ona uživa?
Option : Sloboda nastanjivanja
Option : Sloboda kretanja radnika
Option : Sloboda pružanja usluga

Question:
4. Odaberite ta#no poklapanje. Da li su sljede#e konstatacije ta#ne ili neta#ne?
1. Sloboda pružanja usluga je za osobe koje privremeno pružaju ili primaju preko-grani#ne usluge u
EU. (correct match is 1)
2. Prevodilac koji putuje iz Austrije u Sloveniju da sipa gorivo u auto je neko ko pruža usluge. (correct
match is 2)
3. Turisti su primaoci usluga. (correct match is 1)
List of all matchables:
1. Ta#no; 2. Neta#no;

Question:
5. Odaberite ta#an odgovor(e). Slede#e konstatacije odnose se na na #lanove porodica gra#ana EU
koji nijesu iz država #lanica EU (stranci). Koje konstatacije su ta#ne?
Option : Oni imaju izvedeno pravo slobode kretanja.
Option : Oni uživaju izvornu slobodu kretanja.
Option : Oni mogu putovati zajedno sa gra#aninom Unije.
Option : Oni mogu putovati sami kada prate gra#anina Unije
Option : Oni mogu putovati sami u bilo koje vrijeme bez EU gra#anina

Question:
6. Odaberite ta#an odgovor(e). Koji #lanovi porodice-stranci mogu uživati izvedeno pravo slobode
kretanja?
Option : 30-godina star pastorak koji sam zara#uje novac
Option : 12-godina stara pastorka
Option : Roditelji supružnika
Option : Zet

PfP ADL- WG, 2006 generated from a PfPLMS 0.2 learning object
 Page 6

Dodatno #itanje
External Document:
Pravo na slobodu kretanja ne primjenjuje se bezuslovno. Potrebno je ispuniti odre#ene uslove ili u
suprotnom postoje ograničenja. Pogledajte ovaj dokument od #etiri stranice, da bi ste
saznali više detalja.

U vezi sa pravima slobode kretanja, u obzir treba uzeti i presude Evropskog suda pravde i posebne
propise za neke države u vezi sa proširenjem EU u 2004. i 2007. godini .

PfP ADL- WG, 2006 generated from a PfPLMS 0.2 learning object