MAKROEKONOMSKI AGREGATI

SEMINARSKI RAD
SADRŽAJ

1. UVOD .............................................................................................2.
2. NAJVAŽNIJI MAKROEKONOMSKI AGREGATI .....................3.
2.1. Bruto domaći proizvod GDP ...........................................................3.
2.2 Nominalni i realni GDP ............................................................................ 6.
2.3. Potencijalni i stvarni GDP ............................................................. 7.
2.4. Ostali makroekonomski agregati
.....................................................10.
3. ZAKLJUČAK .................................................................................13
.
4. LITERATURA ................................................................................14
.

1
1. UVOD

Makroekonomija predstavlja pravac ekonomije koji se bavi analizom ponašanja i

kretanja ekonomskih agregata jedne zemlje. Nivo i tempo ukupne privredne
aktivnosti jedne zemlje mjeri se makroekonomskim agregatima. Vođenje ekonomije
jedne zemlje zahtjeva prethodno mjerenje makroekonomskih aktivnosti. U jednoj
privredi se u toku godine proizvede mnoštvo najrazličitijih proizvoda, trguje se
različitim vrstama robe i pružaju se najraznovrsnije usluge. Da bi se vrijednosno i
količinski obuhvatili svi ti rezultati proizvodnje makroekonomija je razvila je sistem
takozvanih makroekonomskih agregata - sistem određenih globalnih i sintetičkih
pokazatelja kojima se izražavaju osnovni sadržaji, dinamika i struktura, kao i
rezultati ekonomske aktivnosti u nekoj državi odnosno društvenoj zajednici.
Makroekonomski agregati pokazuju ukupnu ekonomsku aktivnost jedne zemlje. Cilj
makroekonomskih agregata je kvantitativno izražavanje vrijednosti društvene
proizvodnje kako bi se ona dalje mogla analizirati i razmatrati, planirati i porediti sa
rezultatima drugih privreda. Makroekonomski agregati se u makroekonomskoj
analizi značajnije počinju koristiti poslije Velike ekonomske krize.

Predmet ovog rada je upoznavanje sa najvažnijim makroekonomskim agregatima.

Cilj rada je definiranje makroekonomskih agregata i njihove uloge u
makroekonomskoj analizi.

2
2. NAJVAŽNIJI MAKROEKONOMSKI AGREGATI

Ekonomska oblast kojom se sagledava i mjeri ukupna makroekonomska aktivnost

jedne zemlje naziva se društveno računovodstvo. Društveno računovodstvo mjeri
nivo privredne aktivnosti i ukazuje na faktore koji utječu na rezultate privređivanja.
Makroekonomski agregati su veličine u kojima su zbirno izraženi rezultati i resursi
privrede jedne zemlje. Resursi su faktori proizvodnje, a rezultati su svi proizvodi i
usluge koji nastaju ekonomskom aktivnošću i upotrebom resursa i koji predstavljaju
društveni proizvod. Najvažniji makroekonomski agregati su: Bruto domaći proizvod
(GDP- Gross Domestic Product), Bruto nacionalni proizvod (GNP - Gross
National Product), Neto nacionalni proizvod (NNP - Net National Product),
Nacionalni dohodak (National Income), dohodak pojedinaca, raspoloživi
dohodak pojedinaca, diskrecioni dohodak pojedinaca.

2.1. Bruto domaći proizvod (GDP)

Bruto domaći proizvod je osnovni makroekonomski pokazatelj i

najsveobuhvatnija mjera finalnog outputa ekonomije u jednoj državi za
određeni vremenski period. Mjerenje GDP je izuzetno važno za ekonomsku
teoriju i ekonomsku politiku jer omogućava da izrazimo ekonomski rast,
konjukturne cikluse, nezaposlenost, inflaciju i sl. 1
Bruto domaći proizvod predstavlja takvu ekonomsku kategoriju kojom se mjeri
učinak društvene proizvodnje na način koji isključuje višestruko obračunavanje
predmeta rada. Praćenje kretanja BDP-a kroz određeno vremensko razdoblje mjeri se
stopom rasta BDP-a; pritom razlikujemo stopu rasta realnog GDP-a i stopu rasta
nominalnog GDP-a. Nacionalno gospodarstvo koje ostvaruje dugoročnu i stabilnu
stopu rasta realnog GDP-a i rastući standard svojih građana, ostvarilo je ekonomski
ili gospodarski rast. Stopu gospodarskog rasta valja maksimizirati, pod uvjetom da se
podiže kvaliteta razvoja, efikasnost, stabilnost i konkurentnost države. Gospodarski
rast podrazumijeva zaposlenost, proizvodnost i učinkovitost, ostvaruje se rast
životnog standarda i općeg blagostanja, omogućuje se intenzivnije uključivanje u
1
Hodžić K.,Arnaut E., Makroekonomija skripta, Travnik 2010. , str. 26.

3
međunarodnu razmjenu, usklađivanje regionalnog razvoja unutar nacionalne
ekonomije. Kako bi se u potpunosti razumjela suština bruto domaćeg proizvoda
potrebno je obratiti pažnju na nekoliko značajnih napomena: za izračunavanje GDP
se koriste tržišne cijene dobara i usluga. U obračun bruto domaćeg proizvoda ne
ulazi vrijednost takozvanih međufaznih proizvoda jer je njihova vrijednost
obračunata u vrijednosti finalnih proizvoda; tako, na primjer, u obračun bruto
društvenog proizvoda neće ući brašno (iako je brašno finalni proizvod za
proizvođača brašna) ako je ono u toku obračunske godine korišteno za proizvodnju
kruha (za pekaru brašno nije finalni proizvod već materijal); isključivanjem
međufaznih proizvoda iz obračuna bruto društvenog proizvoda izbjegava se
obračunavanje istih proizvoda dva i više puta; brašno koje je stavljeno na zalihe i nije
prodano u toku obračunske godine može se privremeno smatrati finalnom robom,
njegova vrijednost će uvećati bruto društveni proizvod, ali kada se to brašno u toku
iduće godine upotrebi za proizvodnju kruha njegova vrijednost će se prenijeti na
finalni proizvod kao dio cijene finalnog proizvoda. Obračun bruto domaćeg
proizvoda obuhvaća i robu i usluge; to znači da će prilikom korištenja kozmetičkog
tretmana u obračun bruto domaćeg proizvoda ući tržišna cijena kozmetičkih
preparata koji su u tretmanu korišteni (kao roba), ali i tržišna cijena samog tretmana
(kao usluge). Bruto domaći proizvod uključuje samo proizvode koji su proizvedeni u
toku obračunske godine. U obračun bruto domaćeg proizvoda ulaze samo dobra i
usluge koje su legalno prodate u toku godine što znači da ovaj makroekonomski
agregat ne obračunava transakcije koje su izvršene u okviru sive ekonomije, kao ni
transakcije koje nastaju iz kriminalnih aktivnosti (šverc, prodaja droge itd.). U
obračun bruto domaćeg proizvoda domaće zemlje ulaze i roba i usluge koje su na
teritoriji domaće zemlje proizvele strane kompanije odnosno strani građani, npr. rad
bosanskog radnika u Njemačkoj je dio njemačkog bruto domaćeg proizvoda (jer je
njegovim radom proizveden određeni proizvod na teritoriji Njemačke), kao što je i
rad građanina Njemačke na privremenom radu u Srbiji dio bruto domaćeg proizvoda
Bosne i Hercegovine.2

Bruto domaći proizvod makroekonomski agregat koji istovremeno izražava dvije

veličine - ukupan dohodak privrednih subjekata i ukupne troškove svih roba i usluga

2
http://www.link-elearning.com/linkdl/elearning/jedinica.php?IDJedinice=4742

4
u određenoj privredi. To znači da je ukupan dohodak uvijek jednak ukupnom trošku.
Bruto društveni proizvod se može računati:

 sabiranjem svih finalnih dobara i usluga po tekućim cijenama, ili

 sabiranjem dodate vrednosti (value added) svih poduzeća, ili

 sabiranjem faktorskih dohodaka u svim poduzećima

Računanje bruto domaćeg proizvoda sabiranjem svih finalnih dobara i usluga

iskazuje se uključivanjem svih finalnih dobara i usluga koje potrošači kupuju.
Domaćinstva, poduzeća i država troše svoje dohodke na kupnju ovih dobara pa se
GDP dobiva sabiranjem potrošnje pojedinaca, investicija poduzeća, državnih
izdataka i neto izvoza. 3

C= osobna potrošnja

GDP=C+I+G+NX I= investicije

G=državna potrošnja

NX= neto izvoz

Osobna potošnja je sva potrošnja koju javnost neke države konzumira tokom godine.
Investicije su dodavanja zarada, opreme, i zaliha tijekom godine fondu kapitala
države. Podrazumijeva žrtvovanje tekuće potrošnje da bi se povećala buduća
potrošnja. U GDP se osim dobara i usluga uračunavaju i bruto investicije. Bruto
investicije ne uzimaju u obzir amortizaciju i zamjenu starih dobara, jer je to teško
mjeriti. Državna potrošnja su svi izdatci države na dobra i usluge. Transferna
plaćanja ne računamo jer se ona ne obavljaju u zamjenu za robu ili usluge. Poreze
računamo samo ako obračun obavljamo pristupom pomoću zarada i troškova, jer se
oni dodaju na nadnice poduzeća. Neto izvoz je razlika između uvoza i izvoza.

Računanje bruto domaćeg proizvoda sabiranjem dodate vrednosti svih poduzeća

računa se tako da koristimo tehniku pribrajanja dodate vrijednosti koja predstavlja
razliku između vrijednosti prodaje i troškova mamaterijala upotrebljenih za finalni
proizvod.
3
www.ekof.bg.ac.rs/nastava/nacionalna/1.2.agregati.ppt

5
Bruto domaći proizvod kao suma faktorskih dohodaka se predstavlja kao kao
ukupna suma dohodaka svih faktora proizvodnje ( nadnica od plaćenog rada, prihodi
od iznajmljivanja zemlje i profita, i kamata). Računa se tako da se zbroji nadnica (W-
wage), kamata (i-interest), renti (R-rent), profit (Pf-profit), amortizacije (DP-
depreciation) i indirektnih poreza (T-taxes). 4

GDP=W+i+R+Pf+Dp+T

2.2. Nominalni i realni GDP

Makroekonomski agregati se izračunavaju po tržišnim cijenama roba i usluga koje

ulaze u njihov sastav. Obračunavanje dobara i usluga po njihovim tržišnim cijenama,
nosi sa sobom problem promjenljivosti cijena. Tržišne cijene se mijenjaju pod
djelovanjem različitih faktora: promjene odnosa ponude i tražnje, promjena same
vrijednosti dobara i usluga, ali i promjena vrijednosti novca (inflacija, deflacija,
devalvacija, revalvacija). Promjena tržišnih cijena prouzrokuje neusporedivost
podataka koji potiču iz različitih perioda, odnosno neusporedivost bruto društvenih
proizvoda koji su obračunati po cijenama iz različitih perioda. Iz tog razloga se
uvode kategorije nominalnog i realnog bruto društvenog proizvoda.

Nominalni bruto domaći proizvod je bruto društveni proizvod koji je obračunat po

tekućim cijenama odnosno po tržišnim cijenama dobara i usluga po kojima se one
prodaju i kupuju u toku godine za koju se bruto društveni proizvod obračunava. Kada
se obračunava nominalni društveni proizvod tada je moguće steći uvid u stvarno
stanje privrede u promatranoj godini.Pri obračunu GDP-a koristimo stalne, a ne
tekuće cijene kako bismo isključili utjecaj tekućih cijena na visinu GDP-a.5

Realni GDP se izražava u stalnim cijenama i mijenja se isključivo pod utjecajem

fizičkog obima proizvodnje. Računanjem GDP na osnovu stalnih cijena dobiva se
njegova vrijednost očišćena od utjecaja porasta općeg nivoa cijena. Realni GDP
dobijemo tako da nominalni GDP podijelimo sa indeksom cijena, koji nazivamo
GDP deflator, u postupku koji nazivamo deflacioniranje. Deflator GDP je indeks
cijena kojim se vrši korekcija novčane vrijednosti svih roba i usluga koje ulaze u
sastav GDP uslijed promjena cijena. Pošto nominalni GDP i realni GDP moraju biti
4
Hodžić K.,Arnaut E., Makroekonomija skripta, Travnik 2010. , str. 28.
5
www.pfst.hr/data/materijali/Predavanje%202%20novo.pdf

6
u isti u baznoj godini, GDP deflator za baznu godinu iznosi uvijek 100. Nominalni
GDP se podijeli sa indeksom cijena i pomnoži sa 100 da bi se dobio realni GDP.

2.3. Potencijalni i stvarni GDP

Potencijalni GDP predstavlja maksimalni nivo proizvodnje koju nacionalna

ekonomija može proizvesti. Potencijalni GDP je dugoročni trend realnog GDP i
predstavlja dugoročne proizvodne mogućnosti koju nacionalna ekonomija može
ostvariti uz održavanje stabilnih cijena. Potencijalni proizvod određen je:

 raspoloživošću faktora proizvodnje

 efikasnošću kojom se ovi faktori kombiniraju

Stvarni GDP je obično manji od potencijalnog GDP. Razlika između potencijalnog i

stvarnog GDP se naziva GDP jaz. Veliki GDP jaz znači da ekonomija zemlje djeluje
unutra granica svojih proizvodnih mogućnosti i da zaostaje u ekonomskom rastu.
Društvo efikasno iskorištava svoje faktore proizvodnje samo ako je stvarni GDP na
nivou potencijalnog. Ako je stvarni GDP manji od potencijalnog to znači da su
faktori proizvodnje dijelom nezaposleni. Cilj makroekonomske politike je da GDP
jaz bude što manji. Ako se ukupno ostvareni GDP stavi u odnos sa ukupnim brojem
stanovnika dobije se GDP po stanovniku (GDP per capita). Podatke o veličini
ukupnog GDP i GDP per capita objavljuje Svjetska banka svake godine za gotovo
sve zemlje svijeta. Ti podaci se izražavaju u US dolarima i u međunarodnim
dolarima, prema kupovnoj snazi nacionalne valute.

BDP u Europskim zemljama

BDP (PPP) BDP Postotak od

BDP (PPP)
per capita (nominal) prosjeka EU-BDP-
Države u milijunima
int. dolara
u int. per capita a
dolarima u int. dolarima (PPP) per capita
Europska Unija 13,840,833 27,894 30,937 100%
Luksemburg 35,194 76,025 91,927 273%
Irska 191,694 45,135 57,163 162%
Danska 203,502 37,399 54,474 134%
Austrija 298,683 36,189 41,266 130%

7
Finska 179,141 34,162 41,542 122%
Belgija 353,326 33,908 39,331 122%
Nizozemska 549,674 33,079 42,763 119%
Ujedinjeno
2,004,461 32,949 41,960 118%
Kraljevstvo
Njemačka 2,698,694 32,684 36,779 117%
Švedska 296,715 32,548 44,454 117%
Francuska 2,088,171 31,377 37,417 112%
Italija 1,791,006 30,383 33,078 109%
Španjolska 1,203,404 28,810 31,727 103%
Grčka 274,493 24,733 24,030 89%
Slovenija 49,062 24,459 18,346 88%
Cipar 19,692 23,419 22,046 84%
Malta 8,447 21,081 14,598 76%
Portugal 217,892 20,673 19,000 74%
Češka 210,418 20,539 15,186 74%
Estonija 25,796 19,243 12,933 69%
Mađarska 190,343 18,922 10,914 68%
Slovačka 101,220 18,705 11,307 67%
Litva 56,985 16,756 9,620 60%
Latvija 34,426 15,061 10,074 54%
Poljska 556,933 14,609 9,214 52%
Bugarska 82,533 10,844 4,075 39%
Rumunjska 218,926 10,152 6,338 36%
Hrvatska 61,804 13,923 10,559 50%
Turska 653,298 8,839 5,417 32%
Makedonija 17,902 8,738 3,040 31%
Bosna i Hercegovina 25,505 6,884 2,774 25%
Albanija 18,329 6,259 3,175 22%
Srbija 51,162 6,112 3,700 22%
Crna Gora 2,412 3,800 1,784 15%
Izvor: CIA World Factbook
Podaci se odnose na procijeni BDP-a za 2007. godinu

Iako GDP odražava veličinu ekonomskog rasta, GDP ne predstavlja savršeno mjerilo
ekonomskog blagostanja zemlje zbog toga što promjene veličine GDP ne govore o
cilju proizvodnje u makroekonomiji, u GDP nije uračunata vrijednost dobara i usluga
ekonomskih aktivnosti koje nisu registrirane, GDP ne govori o kvaliteti života niti o
socijalnim nejednakostima.6 U tu svrhu se koristi pokazatelj neto ekonomsko
blagostanje (NEW-Net Economic Welfare), neto ekonomsko blagostanje ne uključuje
one sastavnice GDP-a koje ne doprinose blagostanju pojedinca a uključuje one

6
Hodžić K.,Arnaut E., Makroekonomija skripta, Travnik 2010. , str.36-39

8
stavke koje su van GDP-a i to čine. NEW je prilagođena mjera društvenog proizvoda
koja uključuje samo one stavke potrošnje i investicija koje izravno doprinose
ekonomskom blagostanju, a radi se o: vrijednost slobodnog vremena je stavka koja
ne povećava GNP ali povećava NEW, tj. na određenom nivou životnog standarda
javlja se potreba i želja da se radi kraće kako bi se dobilo više slobodnog vremena.
Naravno ako se manje vremena radi i efekti proizvodnje su manji, pa je prema tome
manji i GNP. Međutim, na drugoj strani povećava se lično zadovoljstvo jer na
raspolaganju ostaje više vremena koje se koristi prema vlastitom zadovoljstvu. Tada
ljudi rade ono što vole, i kao rezultat imaju određene efekte iako se ti efekti nikada
ne uračunavaju u GNP jer nema ni evidecije o njima, ali zato oni ulaze u NEW.
Neregistrirana privreda ne povećava vrijednost GNP, ali povećava NEW, jer u svakoj
nacionalnoj ekonomiji ljudi obavljaju određene aktivnosti a da se to ne prijavljuje
državi. Postoje dvije vrste neregistriranih aktivnosti, nezakonite i aktivnosti koje su
zakonite ali nisu registrirane zbog npr. poreza. Nezakonite aktivnosti se ne
uračunavaju ni u GNP ni u NEW. Zakonite aktivnosti se ne uračunavaju u GNP jer
nema evidencije o njima, pa se cijeni da je iskazani GNP uvijek manji od realnog
koji objektivno sadrži efekte neregistrirane privrede. Šteta na čovjekovoj okolini, su
ustvari loši efekti nekih privrednih aktivnosti koje treba oduzeti od GNP, a one se po
pravilu ne oduzimaju. Možemo za primjer uzeti telmoelektranu čija proizvodnja
električne energije jedne termoelektrane ulazi i povećava GNP. Međutim rad
termoelektrane izaziva posledice na čovjekovu okolinu kroz zagađivanje zraka,
zemljišta i sl. Te loše efekte treba utvrditi i oduzeti od efekta ukupne proizvodnje
termoelektrane. Tada bi se imala prava mjera GNP, a ovi loši efekti umanjuju i NEW
jer zagađenja umanjuju ekonomsko blagostanje.

• NEW = GDP – Dep + dokolica i siva ekonomija – zagađenje okoliša

2.4. Ostali makroekonomski agregati

Bruto domaći proizvod je najkorišteniji makroekonomski agregat, kako za

makroekonomsku analizu privrede konkretne zemlje, tako i za uspoređivanje između
različitih zemalja. Makroekonomija, međutim, obračunava i druge agregate koji se
međusobno razlikuju po strukturi odnosno po kategorijama dohotka koje uključuju
odnosno isključuju. Ostali makroekonomski agregati su:

9
Bruto nacionalni proizvod – BNP (engl. gross national product, GNP, njem.
Bruttonationalprodukt, BNP) je vrijednost svih finalnih dobara i usluga proizvedenih
pomoću domaćih faktora proizvodnje unutar nekog razdoblja. Pri tome je nevažno da
li se ti faktori proizvodnje nalaze u zemlji ili inozemstvu. Definiran je konvencijom u
okviru standardiziranih sustava društvenih računa Ujedinjenih naroda. Realni GNP
izražava vrijednost proizvodnje u stalnim cijenama iz jedne godine, pa zato izražava
samo promjene u količinama proizvedenih dobara i usluga. GNP razlikuje se od
BDP-a po tome što uzima u obzir vrijednost finalnih dobara i usluga koje su
proizveli svi državljani neke države, bez obzira na mjesto stvaranja tih dobara i
usluga. U bruto nacionalni proizvod bi ušao dohodak bosanskog radnika u na
privremenom radu u Njemačkoj, ali bi bio isključen dohodak njemačkog državljanina
koji je on ostvario u Bosni i Hercegovini. Danas se GNP koristi manje od bruto
domaćeg proizvoda . Bruto nacionalni proizvod je jednak:
 Sumi izdataka na tekuću potrošnju
 Bruto investicijama
 Obrtnim fondovima
 Saldu izvoza i uvoza robe i usluga
 Neto profitu od faktora proizvodnje u inozemstvu
Neto nacionalni proizvod - (NNP - Net National Product) - predstavlja bruto
društveni proizvod umanjen za troškove amortizacije (amortizacija predstavlja
novčane izdatke kojima se pokriva trošenje osnovnih sredstava, objekata, opreme u
privredi). Amortizacija je prenosna vrijednost sredstava za rad. Kao što je poznato
sredstva za rad se neće potrošiti u jednom proizvodnom ciklusu, već ona traju mnogo
duže. U ovisnosti o vrsti proizvodnje, sredstva za rad se koriste u proizvodnim
ciklusima duži vremenski period. Kako se sredstva za rad postepeno troše, ona i
postepeno prenose dio svoje vrijednosti na gotove proizvode. Taj dio sredstava koji
se prenosi na gotove proizvode zove se amortizacija. Amortizacija se u osnovi ne
može precizno utvrditi. To je ujedno dobar instrument ekonomske politike preko čije
visine se može značajno uticati na tokove i dinamiku društvene proizvodnje. U
ovisnosti o kriterijima koji se primjenjuju, amortizacija može biti funkcionalna ili
vremenska.7

7
http://wmd.hr/rjecnik-financijski/pojmovi/bruto%20nacionalni%20proizvod

10
Nacionalni dohodak - (ND - National Income) je ukupan dohodak koji su zaradili
građani određene zemlje. Nacionalni dohodak je novčani izraz novostvorene
vrijednosti proizveden u jednoj zemlji za godinu dana. Razlikuje se od neto
nacionalnog proizvoda jer ne uključuje poreze koje plaćaju poduzeća, a uključuje
novčanu pomoć poduzećima. Nacionalni dohodak je jednak sumi faktorskih
dohodaka koje primaju vlasnici radne snage, kapitala i zemlje. Nacionalni dogodak
je, zapravo, jednak ukupnim nadnicama, profitima, rentama i kamatama, dakle
dohodcima proizvodnih inputa. Nacionalni dohodak je maksimalna vrijednost koju
jedna zemlja smije potrošiti a da se ne naruši vrijednost kojom je ta zemlja
raspolagala prije potrošnje tog dohodka. U osnovi, nacinalni dohodak se izračunava :
vrijednosno, kao novčani izraz novostvorenih proizvoda i usluga i naturalno, kao
masa proizvoda i usluga stvorenih tokom jedne godine. Nacionalni dohodak se pored
toga izražava kao: realni nacionalni dohodak i nominalni nacionalni dohodak. Realni
nacionalni dohodak predstavlja novostvorenu vrijednost ali u stalnim cijenama. Radi
se o tekućem dohodku svedenom na jednu baznu godinu, odnosno preračunat na
cijene iz tekuće na izabrane baze godine.8

Dohodak pojedinaca - predstavlja dohodak koji su pojedinci (odnosno domaćinstva)

zaista primili i koji im je već isplaćen; uključuje i prihod pojedinaca (domaćinstava)
od kamata kao i eventualnu pomoć od države.

Raspoloživi dohodak pojedinaca - dohodak koji ostaje pojedincima (domaćinstvima)

poslije reguliranja njihovih obaveza prema državi (porezi). izračunava se tako da se
od ukupnog dohotka (NI) oduzmu neposredni porezi (Td) i pridodaju transferna
plaćanja (Tp).

• DI = C + S
• DI = NI – (Td + Tp)

Diskrecioni dohodak pojedinaca - dio dohotka koji pojedincima (domaćinstvima)

ostane preko dohotka koji je dovoljan samo za zadovoljavanje elementarnih životnih
potreba.

8
http://www.link-elearning.com/linkdl/elearning/jedinica.php?IDJedinice=4742

11
U donjoj tabeli se nalaze podaci o nominalnom bruto domaćem proizvodu (BDP),
realnom bruto domaćem proizvodu (stopa rasta ili pada u procentima), te podaci o
bruto deviznim rezervama, saldu tekućeg računa, vanjskom dugu i servisiranju
vanjskog duga. Izvor za sve podatke u donjoj tabeli su Centralna banka Bosne i
Hercegovine i Međunarodni monetarni fond koji redovno na svojim internet
stranicama objavljuju opsežnije podatke o makroekonomskim kretanjima u Bosni i
Hercegovini.

OSNOVNI MAKROEKONOMSKI INDIKATORI BOSNE I HERCEGOVINE

Makroekonomski indikator 2007. 2008. 2009.

Nominalni BDP u milionima KM 21.760 24.702 23.950
Realni BDP stopa rasta u procentima 6,2 5,7 -3,2
Bruto devizne rezerve u milionima KM 6.699 6.296 6.212
Saldo tekućeg računa u milionima KM -2.261 -3.734 -1.807
Vanjski dug u procentima BDP-a 18,2 17,2 21,7
Servisiranje vanjskog duga u procentima 2,9 2,5 3,2
izvoza
3. ZAKLJUČAK

Društveno računovodstvo se bavi mjerenjem ukupne makroekonomske aktivnosti.

Da bi jedna zemlja to postigla makroekonomija je razvila makroekonomske agregate.
Najvažniji i najčešće korišteni makroekonomski agregat je bruto domaći proizvod.
Bruto domaći proizvod je mjera ukupnog finalnog outputa u jednoj državi za
određeni vremenski period. Može se mjeriti u tekućim cijenama, što čini realni bruto
domaći proizvod i u stalnim cijenama što se naziva nominalni bruto domaći proizvod
i sa njegovim računanjem se stječe realni uvid u stvarno stanje privrede u
promatranoj godini. Također postoje potencijalni i stvarni bruto domaći proizvod.
Potencijalni bruto domaći proizvod predstavlja maksimalni nivo proizvodnje koju
nacionalna ekonomija može proizvesti, a stvarni bruto domaći proizvod predstavlja
domaći proizvod koji je zaista ostvaren u privredi određene zemlje u periodu od
godinu dana.
Bruto domaći proizvod nije najbolji pokazatelj blagostanja jedne zemlje i zbog toga
je razvijen sistem neto ekonomsko blagostanje (NEW) koji ne uključuje one
sastavnice bruto domaćeg proizvoda koje ne doprinose blagostanju pojedinca a

12
uključuje one stavke koje su izvan bruto domaćeg proizvoda i to čine. Ostale
makroekonomske agregate čine bruto nacionalni proizvod, neto nacionalni proizvod,
dohodak pojedinca, nacionalni dohodak, raspoloživi dohodak pojedinca i diskrecioni
dohodak pojedinca.

4. LITERATURA

1. Hodžić K.,Arnaut E., Makroekonomija skripta, Travnik 2010.

2. http://www.link-elearning.com/linkdl/elearning/jedinica.php?IDJedinice=4742
3. www.ekof.bg.ac.rs/nastava/nacionalna/1.2.agregati.ppt
4. www.pfst.hr/data/materijali/Predavanje%202%20novo.pdf
5. http://wmd.hr/rjecnik-financijski/pojmovi/bruto%20nacionalni%20proizvod

13
14