BAČKA TOPOLA

AKVAKULTURA
TEMA: KVALITET VODE ZA GAJENJE CIPRINIDA

PROFESOR:
STUDENT:

Prof.dr Aleksandar Ivanc Stefan

Lopušina

115/07/200
SADRZAJ:

1.........................................................................................................UVOD

2.............................................................................................GAJENJE RIBA
3.......................................................................................SISTEMI GAJENJA

4...................................................................................SARANSKI RIBNJACI

5..................................................................................... EKOLOSKI USLOVI

6..............................................................................................LITERATURA
UVOD:

Akvakultura je sve znacajnija ekonomska grana u svetu

Grana ribarstva koja se bavi gajenjem organizama koji zive u vodi

Nadoknadjuje smanjene potencijale iz prirodnih izvora

Prvi tragovi gajenja vodenih organizama poticu iz kine 2500 pne

Popularizacija akvakulture pocinje 60-ih godina zbog porasta cene

ribe kao posledice iscrpljenosti ribljeg fonda

2003 godine je iz akvakulture dobijeno 41.9 miliona tona ribe sto

je iznosilo 31% od ukupne kolicine ribe
 Gajenje riba se najvećim delom obavlja u šaranskim
(toplovodnim) i pastrmskim (hladnovodnim) ribnjacima (preko
95% ukupne količine proizvedene ribe)

u malim količinama u kavezima, ograđenim ili pregrađenim

delovima prirodnih i antropogenih voda u malim količinama u
kavezima, ograđenim ili pregrađenim delovima prirodnih i
antropogenih voda Ukupna proizvodnja ribe u Srbiji na godišnjem
nivou se poslednjih godina kreće

između 9 000 i 15 000 tona, čija se vrednost procenjuje na 16 do

36 miliona evra.
Statistički podaci (nepublikovani) ukazuju na znatno manju
proizvodnju, a što je posledica

činjenice da ribnjaci ne prijavljuju pravo stanje proizvodnje, kao i

da se deo

prometa ribom obavlja u nelegalnim tokovima. Od ukupne

količine proizvedene ribe

u pastrmskim ribnjacima se poslednjih godina proizvodilo od 1

500 do 2 000 tona (od čega oko 75% konzumne pastrmke), a u
šaranskim 7 500 do 13 000 tona (od čega oko 70% konzumne
ribe). U pastrmskim ribnjacima gotovo se isključivo gaji
kalifornijska

pastrmka (u veoma malom procentu potočna pastrmka), dok je u

šaranskim ribnjacima

dominantna gajena vrsta šaran, koji čini preko 80% ukupno

proizvedene ribe.

Sistemi gajenja

Zastupljena su sva tri sistema gajenja: ekstenzivni, poluintenzivni

(poluekstenzivan) i intenzivan.

Ekstenzivna proizvodnja je sporadična i javlja se u toplovodnim -

šaranskim ribnjacima koji nemaju obrtni kapital ili u zapuštenim
ribnjacima, u kojima se ne bi isplatilo intenziviranje proizvodnje
Dominantan oblik proizvodnje je (preko 80% proizvedene ribe) je
poluintenzivan sistem proizvodnje šaranskih vrsta, sa šaranom kao
glavnom vrstom (preko 80 % od ukupne proizvednje riba u
šaranskim ribnjacima).
U zavisnosti od vrste dodatne hrane se postižu i različiti proizvodni
rezultati.

Prinosi po hektaru u poluintenzivnom sistemu uz prihranjivanje

žitaricama se kreću od oko 700 kg/ha, pa do preko 1 500 kg/ha,
odnosno u proseku oko 1 000 kg/ha. Proizvodnja po jedinici
površine šaranskih ribnjaka uz korišćenje koncentrovanih hraniva
kreću se od manje od 1 500, pa do preko 3 000 kg/ha (sa
ekstrudiranim hranivima).

Povećanjem nasada uz korišćenje koncentrovanih hraniva

prirodna hrana sve više zanemaruje, tako da se uz dodatno
aerisanje (ili uz obezbeđivanje dovoljnog osvežavanja vode u
ribnjaku) na pojedinim ribnjacima uglavnom manjih površina
proizvodnja se može povećati na nivo preko 5 000 kg/ha, pa i do
preko 10 000 kg/ha, čime se prelazi u intenzivni sistem gajenja
šaranskih vrsta riba.
slika br. 2: odnos izlovljene i gajene ribe u svetu po regionima u
milionima tona
Toplovodni (saranski) ribnjaci su vodeni ekosistemi dubine 1-2
m. Temperatura vode može biti do 30°C.

Optimalna koncentracija kiseonika je 7-9 ppm, a prikladan pH je

između 7 i 8. Potrebni elementi za uzgoj riba su: kiseonik, vodonik,
ugljenik, azot, sumpor, fosfor, silicijum, mangan, kalijum, kalcijum,
magnezijum I gvozdje. Neželjeni su hlor, amonijak, fenoli...
Optimalna koncentracija kiseonika u ribnjaku je 7-9 ppm (mg/l),
kod 3-3.5ppm šaran pokazuje znakove hipoksije. Ukoliko se
koncentracija kiseonika spusti ispod 3.5 ppm i to potraje duže
vreme, nastupiće uginuca. Optimalna temperatura za uzgoj šarana
je 25°C.

Sadržaj kiseonika rastvorenog u vodi zavisi od pritiska,

temperature i koncentracije organske mat. u vodi. Što je veći
pritisak vazduha veći je parcijalni pritisak kiseonika u vazduhu veći
je parc. pritisak kiseonika u vodi

Porast temperature smanjuje sposobnost vode da veže plinove.

Tako voda može vezati 14 ppm kiseonika pri 0°C, 11 ppm pri 10°C i
8 ppm pri 25°C.
Zagađenje troši kiseonik. Usled povećane koncentraciji organske
mat. u vodi doći će do bujanja heterotrofnih (mikro)organizama
koji potrebuju znatne količine kiseonika...

Voda namijenjena uzgoju riba treba biti neutralna; pH=7.

Dozvoljena su blaga odstupanja; pH od 6.7-7.2. Kritično stanje će
nastupiti ukoliko se voda znatno zakiseli (pH<4.8), odnosno
poprimi bazna svojstva (pH>9.2). Ribe će dobro podnositi
koncentraciju ugljen dioksida do 2 ppm (mg/l). Kritična granica će
biti 50-200 ppm CO2 u vodi. Ugljen dioksid se veže s vodom i
stvara karbonatnu kiselinu.

Ribe su poikilothermal-ni organizmi i ne mogu podneti velike

temperaturne oscilacije kao eurythermal-ni ili homeothermal-ni
organizmi.

Razvoj plankton-a i makrophyt-a može se kontrolisati

biljojednim ribama. Tako će beli amur

kvalitetno tamaniti više vodeno bilje, a srebrni šaran alge.

Biljojedne ribe pri tome neće biti konkurenti

šaranu za hranu, a delotvorno će suzbijati prekomeran rast

vodenog bilja i algi.

Phytoplankton su autotrofni organizmi koji fotosintezom stvaraju

organsku mat. Zelene alge (Chlorophyta) cine 50% fitoplanktona.
Modro-zelene alge uzrokuju cvetanje vode. Fitoplankton
predstavlja hranu za zooplankton
Zooplankton sačinjavaju protozooa, rotatoria, chladocera,
copepoda... To su heterotrofni organizmi koji se hrane bilo
phytiplankton-om, bilo otpadnim organskim materijama
(zagađenje!).

Makrophite su velike biljke:

• nadvodne – trska, šaš, rogoz,

• biljke koje plutaju – nadvodna leća, paprat, lopoč,

• podvodno bilje – mrijesnjak, vošćika, parožina

Poželjna obraslost ribnjaka vodenim biljem ne bi smela biti veća

od 30%.
LITERATURA:
http://www.hlede.net/studentski_radovi/ribe/RibeSveZajedno.pdf

http://www.pfst.hr/data/materijali/Ekologija%20mora%20-%20Predavanje%208.pdf

http://www.fao.org/

http://maps.grida.no/library/files/storage/state-of-world-fisheries-and-aquaculture.jpg