D R V E N E KO N S T R U KC I J E

PROIZVODI OD DRVETA

Proizvodi od drveta su prirodno puno drvo koje se dobija od debala te razni linijski i povrinski elementi dobiveni industrijskom obradom drveta.

Puno drvo
Puno ili monolitno drvo dobija se obradom debla ili oblovine. Prema stepenu i nainu obrade, puno drvo se dijeli na: oblu grau (oblice), poluoblu grau (poluoblice), tesanu grau i rezanu grau. Rezana graa podrazumijeva puno drvo raznih presjeka i dimenzija koji se dobiju rezanjem ili piljenjem drveta u pilanama. Prema poprenom presjeku rezana graa se dijeli na: 1. tanke daske (debljine od 9 do 12mm) 2. daske (debljine 18 do 38mm) 3. talpe ili planke (debljine 48 do 96mm) 4. letve (debljine kao i daske sa 1 do 1,5 puta veom irinom) 5. gredice (debljine kao i platice sa 1 do 2 puta veom irinom) 6. grede (> 1010cm) irine daski iznose ne vie 20cm zbog vitoperenja. Dimenzije greda imaju stranice sa parnim mjerama (1012; 1212; 1214; 3636cm). Prema duini rezana graa se dijeli na kratku (4m) i dugu (4m).

6 2 5 4

Rezana graa se prema kvaliteti dijeli na klase. U I klasu spada najkvalitetnija graa koja se koristi za lijepljene konstrukcije a kao puno drvo samo u posebnim sluajevima. U II klasu ubraja se srednje kvalitetna graa ili graa normalne nosivosti. Primjenjuje se kod uobiajenih konstrukcija od punog drveta a izuzetno za lijepljene konstrukcije. U III klasu spada graa male nosivosti. Koristi se kod izrade konstrukcija koje ne zahtijevaju standardnu kvalitetu ili koje su manje optereene. Takoer se koristi kod pomonih konstrukcija.

Industrijski proizvodi od drveta

U savremenom graevinarstvu sve vie se koriste proizvodi koji su dobiveni industrijskom obradom drveta, odnosno lijepljenjem ili drugim nainima spajanja drvenih elemenata u monolitnu cjelinu. Poznati su jo i pod nazivom inenjersko drvo a namjena im je ista kao i kod punog drveta. Inenjersko drvo u principu ima veu nosivost nego puno. Lijepiti se mogu daske, furniri, drvna vlakna, drvna strugotina i piljevina te drugi produkti drvne industrije. Za lijepljenje drveta koriste se specijalni adhezivi smole, otporni na poar. Industrijski proizvodi na bazi drveta su: lijepljeno lamelirano drvo (Glulam), lamelirano furnirano drvo (LVL), ploe na bazi drveta, I nosai, kutijasti nosai. lijepljeno lamelirano drvo (Glulam) Lijepljeno lamelirano drvo oznaava inenjerske proizvode od drveta koji su sainjeni lijepljenjem manjih, odabranih komada drveta, obino dasaka. Za izradu se moe koristiti tvrdo i mehko drvo. Najee se koristi crnogorica I ili II klase a vlanosti oko 15%. Odabrane daske ne sadre vorove, smolaste kesice i

D R V E N E KO N S T R U KC I J E

druge nepravilnosti. Proizvoai u svojim proizvodnim programima obuhvataju razliite presjeke a meu standardnim su pravokutni i okrugli. Kod pravokutnih presjeka lamele su poloene horizontalno jedna iznad druge. Duine i dimenzije presjeka lijepljenog drveta ograniene su jedino uslovima prijevoza i mogunou rukovanja. Duine se najee kreu od 6 do 18m. Uobiajeni pravokutni presjeci imaju irinu od 80 do 240mm a visinu od 80 do 1240mm. Sve mjere su zaokruene na 20mm. Pravokutni presjeci se naknadno mogu preoblikovati, na primjer zaobliti ili slino. Lijepljeno lamelirano drvo ima veoma iroku primjenu. Moe se koristi kod skoro svih vrsta objekata, stambenih, komercijalnih, industrijskih, sportskih, vjerskih, mostova i drugih. lamelirano furnirano drvo (LVL) Lamelirano furnirano drvo proizvodi se lijepljenjem slojeva furnira pod pritiskom, tako da su vlakna okrenuta u pravcu duine elementa. Tako proizvedene grede 2 3 puta su vre od punog drveta istog presjeka. I nosai I nosai se sastoje od dvije paralelne noice izmeu kojih je zalijepljen ploasti pojas. Noice se izrauju od punog rezanog, lijepljenog lameliranog ili pak lameliranog furniranog drveta. Pojas moe biti od perploe ili OSB ploe. Noice pruaju otpor savijanju, zatezanju i pritisku, a pojas daje otpornost na smicanje u ravni nosaa. I nosai se koriste kao zamjena za grede od punog rezanog drveta. ploe na bazi drveta Ploasti elementi proizvode se od punog drveta, furnira ili drvnih vlakana i iverja. Tu spadaju: panelne ploe, perploe, OSB ploe, iverice, lesonit ploe. Uobiajene dimenzije ploa su 1220x2440mm.

Spajanje drvenih elemenata

Tradicionalno spajanje drvenih greda i stubova podrazumijevalo je odgovarajua usijecanja i umetanje drvenih trnova a kasnije i eljeznih klinova i klamfi. Danas se vrstoa spojeva uglavnom oslanja na kvalitetna spojna sredstva a manje na same spojne zasjeke u drvenim elementima. spojna sredstva Spojna sredstva prema vrsti materijala dijele se na drvena, elina i ljepila za drvo. U elina sredstva ubrajaju se razne vrste eksera, vijaka, vijaka sa maticom, zatim pijavice, zupaste ploice, razne vrste oslonaca, podvezica, ugaonika i slinih sredstava spajanja.

Vrste spojeva
vrstoa i stabilnost drvenih konstrukcija u velikoj mjeri zavisi od kvaliteta njihovih spojeva. Spojevi se mogu razlikovati prema nainu izvoenja, poloaju spojenih elemenata, prema vrsti naprezanja u elementima. U odnosu na nain izvoenja, razlikuju se tradicionalno izvedeni spojevi i savremeni spojevi kod kojih su koritena razna metalna spojna sredstva. Prema vrsti naprezanja razlikuju se spojevi aksijalnog pritiska, aksijalnog zatezanja, smiui spojevi i dr. Prema poloaju spojnih elemenata, razlikuju se ravni spojevi ili nastavci, pravokutni spojevi, kosi spojevi, itd.

D R V E N E KO N S T R U KC I J E

Vrste tesarskih spojeva drvenih greda Drveni skeleti

Za izradu skeleta mogu se koristiti grede od punog drveta ali je bolje i trajnije rjeenje lijepljeno drvo. Stubovi od punog drveta mogu biti dimenzija 1616 do 2626cm, a grede minimalno 14cm irine i do 26cm visine. Skeleti se primjenjuju uglavnom kod prizemnih i dvoetanih zgrada.

D R V E N E KO N S T R U KC I J E

GREDE (primarne)

Spregovi za ukruenje

STUB

Ly

SEKUNDARNI NOSAI (platice)

temelji

Lx

OBLICI STUBOVA

STUB

PUNO DRVO

LIJEPLJENO DRVO

Tlocrt i presjek drvenog skeleta

PRIMARNI NOSA

SEKUNDARNI NOSA

STUB

Detalj spoja primarnih i sekundarnih greda sa stubom kod drvenog skeleta

Drvene Tavanice Drvene tavanice se izvode od punih ili sastavljenih drvenih greda, zatim od talpi, te gotovih drvenih nosaa. Tradicionalne tavanice danas se rijetko izvode a formiraju se kod konstrukcije sa nosivim zidanim zidovima. Tavanice od talpi takoer mogu biti primjenjene kod zidanih objekata ali se uglavnom izvode u sastavu laganih drvenih zidnih okvira. Obzirom na osobine drveta, grede se zatiuju od tetoina, trulei a kada je potrebno i paljenja. Tavanice od greda Tavanice od greda izvode se sa masivnim gredama presjeka 1618, 1820 i 2024cm, te uskim gredama presjeka 816, 818, 1020, 1224 i 1226cm. Osim punih presjeka mogu se koristiti i sanduasti ili drugi, ekserima sastavljeni oblici. Tavanice od drvenih greda racionalno je izvoditi kod

D R V E N E KO N S T R U KC I J E

raspona najvie 460cm. Osovinska rastojanja masivnih greda iznose najvie 90cm a uskih greda 77cm. Duine oslanjanja greda na nosivi zid u pravilu iznose koliko i njena visina. Danas je logino da se grede naslone na betonski serkla i uvrste anker zavrtnjima ili na drugi nain. Krajevi greda oslonjeni u zidanim zidovima trebaju imati najmanje 2cm razmaka radi prozraivanja. Preko greda dolazi podna konstrukcija. Preko privrenih greda postavlja se podna konstrukcija a sa donje plafonska.

1616 1618 1820 1824

MASIVNE GREDE b
IZOLACIONA PLOA

816 1020 818 1024 820 1224 1226

USKE GREDE b

SASTAVLJENE GREDE

presjek L<=460(max500cm)
h

h (? 12cm)

tlocrt
METALNA ANKER-VEZA BIT. TRAKA 2mm SERKLA

max 77 (90)cm

nosivi zid

drvena greda

DETALJ OSLANJANJA GREDE NA NOSIVI ZIDANI ZID SA SERKLAEM

Tavanica sa gredama

Tavanice od talpi Izvode se od talpi debljine 48mm i visinama od 16 do 27cm. 30; 40; 61 Rasponi ovakvih ELINA TRAKA tavanica kreu se od 300 LETVE 53cm ZA ZA UKRUENJE do 540cm. Osovinska UKRUENJE rastojanja izmeu talpi h=16 do 27cm prilagoena su dimenzijama ploa kojima se pokivaju sa gornje strane, te obino L=max 540 iznose 305, 405 i 610mm. Gornja oplata od perploe ili OSB ploa prua neophodnu talpa krutost tavanice. rubna talpa Ukruenje se moe izvesti i unakrsno privrenim letvama ili nosivi zid elinom icom debljine 3-4mm. Visina nosaa priblino se procjenjuje dvostruka rubna talpa na 1/16 od raspona L, s tim da ugib ne prelazi 1/360 od raspona. Tlocrt, presjek i detalj tavanica od talpi
h h

D R V E N E KO N S T R U KC I J E
Tavanice od industrijskih proizvoda Pored punog drveta, za izradu tavanica koriste se i razni gotovi industrijski proizvodi. Formiraju se na isti nain kao i tavanice sa talpama a nosivost, rasponi i veliine nosaa odreuju se prema uputstvima proizvoaa.

DRVENI KROVOVI Oblikovanje krovova

Drveni krovovi se sastoje od konstrukcije krova i krovnog pokrivaa. Konstrukcija krova je nosivi dio koji se oslanja na sistem nosivih zidova ili stubova i greda. Krovna konstrukcija izloena je stalnom optereenju od vlastite teine i teine Industrijski proizvedeni nosai za tavanice pokrova te povremenom optereenju od snijega i vjetra. Vlastita teina, snijeg i pokrov djeluju vertikalno dok vjetar djeluje horizontalno. Teina drvene krovne konstrukcije zavisi od nagiba i optereenja koje treba da nosi. Osnovni krovni elemenat naziva se krovna ploha ili ravnina. Krov moe sadravati jednu ili vie ploha. Najjednostavnija forma sadri jednu plohu, odnosno odvodnju oborinske vode na jednu stranu, te se takav krov naziva jednovodni. Znatno ee forme sadre simetrine plohe nagnute na suprotne strane. Takav se krov naziva dvovodni. Pravokutna osnovica moe imati krov sa etiri ravni koje odvode vodu na sve strane, te se takav krov naziva etverovodni. Ukoliko je osnovica kvadratna, etverovodni krov se tada naziva i atorasti ili piramidalni. Kod zgrada sa sloenim tlocrtnim oblicima, formiraju se sloeni krovovi kod kojih se odvodnja moe rjeavati razliitim kombinacijama trokutastih, trapeznih i romboidnih ploha. Najjednostavnije izvoenje podrazumijeva jednake nagibe svih krovnih ploha. Meutim, kod pojedinih tipova krovova ravnine mogu imati razliite nagibe. Takvi su na primjer mansardni i edkrovovi. Logian oblik iznad krune osnovice je kupasti krov. Osim ravnih, drveni krovovi mogu biti formirani i sa zakrivljenim plohama, kao to su svodovi i kupole. Donja ivica krovne ravni naziva se streha a gornja sljeme. Bone kose ivice krovne ravni nazivaju se zabati. Strehu i sljeme imaju svi kosi krovovi, dok zabate imaju samo jednovodni i dvovodni. U zavisnosti od uslova podneblja i klime, streha kao i sljeme i zabati kod pojedinih krovova, mogu biti preputeni u odnosu na fasadne zidove. Preputene krovne ravnine tite zgradu od padavina ali i vjetrova i osunanja. Kod oblikovanja sloenih krovova formiraju se i greben i uvala. Greben je kosa linija koja spaja dvije krovne ravni koje zaklapaju ugao manji od 180o, dok je uvala kosa linija koja spaja dvije krovne ravni koje zaklapaju ugao vei od 180o. Troutasti zidovi koji se nalaze ispod zabata nazivaju se zabatni zidovi dok se pravokutni zid ispod sljemena jednovodnih krovova nazivaju kalkanski zidovi. Ukoliko se kod dvovodnih krovova na krajevima sljemena dodaju dvije manje trokutaste kose ravni, onda se takvi elementi nazivaju lastavice.

Q W

djelovanje optereenja na krovove

Krovovi se prema nagibu mogu podijeliti u dvije osnovne grupe a to su ravni i kosi. Openito su ravni krovovi oni iji nagib nije vei od 5o, dok su kosi krovovi oni iji je nagib vei od navedenog. Kosi krovovi se najee razvrstaju u blago nagnute krovove iji je nagib manji od 25o i strmo nagnute krovove iji je nagib vei od 25o. Veinom se strmi krovovi nalaze u rasponu od 25o do 45o. Nagib je ugao koji ravan krova zaklapa sa horizontalnom ravni. Moe se izraavati i u postotcima, na primjer 20% to znai 20cm visine u odnosu na 100cm duine. Trei nain predstavlja se odnosom kateta pravouglog trokuta koji formira krovna ravan. Takvi nagibi se izraavaju, na primjer, sa 1:2, 1:4, 1:12, itd. Jedinina mjera odnosi se na visinu trokuta a drugi broj na duinu, odnosno horizontalnu katetu.

D R V E N E KO N S T R U KC I J E
3 2 4

7 6 5

9 11 10

Oblici kosih drvenih krovova: 1-jednovodni, 2-dvovodni, 3-dvovodni sa lastavicama, 4etverovodni, 5-sloeni, 6-atorasti (piramidalni), 7-mansardni, 8-ed, 9-luni, 10-kupasti, 11kupola.
SLJEME STREHA GREBEN KROVNA RAVAN SLJEME

STREHA UVALA KROVNA RAVAN SLJEME TAVAN (POTKROVLJE) ZABAT

LASTAVICE KALKANSKI ZID ZABATNI ZID KOSI KROVOVI 5 1:3

3
STRMI NAGIB 25-45 5-25 33,33% RAVNI KROVOVI 5

18
BLAGI NAGIB

TAVANICA

100 1:3 = 18 = 33,33%

Elementi, dijelovi i nagibi kosih krovova Tradicionalne krovne konstrukcije

Tradicionalni krovovi se izvode od punih drvenih greda najmanjeg presjeka 1012cm. Stabilnost i nosivost krova zasniva se na veliini presjeka greda i vrstoi tradicionalnog tesarskog spoja. Elementi krova se kroje na gradilitu i sastavljaju na licu mjesta. Spojevi se najee ojaavaju ekserima, klamfama, zavrtnjima sa maticom. Izbor tipa krova uveliko zavisi od raspona i rasporeda nosivih zidova. Raspon greda izloenih savijanju openito nikada ne prelazi 4,5m, to odgovara uobiajenim presjecima drvenih greda sa kojima je jednostavno rukovati.

33,33

D R V E N E KO N S T R U KC I J E
Krovne ravni tradicionalnih drvenih krovova formiraju se od niza paralelnih greda rogova, postavljenih u pravcu kosine. Rogovi su kose grede izloene savijanju a nekad i pritisku. Slobodna duina izvijanja rogova kod tradicionalnih krovova ne treba biti vea od 4,5m. Rogovi nose podkonstrukciju na koju se postavlja krovni pokriva.
I II III

IV

VI

Grede na koje se oslanjaju rogovi prihvataju i prenose optereenja krovnih ravni VII VIII IX na nosive zidove. Obino su postavljene paralelno sa strehom tako da predstavljaju oslonac niza rogova. Ukoliko je takva greda cijelom duinom ili veim dijelom naslonjena na nosivi zid, naziva se X XI XII vjenanica. Greda koja optereenje prenosi preko drvenih podupiraa stubova, naziva se ronjaa ili podronica. Ako se ronjaa nalazi u liniji sljemena, onda je Odreivanje krovnih ploha kod sloenih krovova nazivamo sljemenjaa. Usljed opetereenja od rogova, ronjaa i sljemenjaa su izloene momentima savijanja. Osnovni nosivi sklop meusobno povezanih greda u vertikalnoj ravni preko kojeg se prenose optereenja na nosive zidove naziva se krovni veza. U zavisnosti od tipa krova, krovni veza se postavljaju paralelno i na odreenom odstojanju. Prema vrsti krovnog vezaa, tradicionalni krovovi se dijele na: proste krovove, krovove sa raspinjaama, krovove sa stolicama i krovove sa vjealjkama. Prosti krovovi Osnovni veza prostog krova sastoji se od dva roga meusobno spojena u sljemenu i oslonjena na horizontalne grede tavanjae. Svijetli raspon nosivih zidova na koje se oslanja prosti krov iznosi najvie 6m. Slobodna duina izvijanja rogova moe biti najvie 4,5m. Nagib krovnih ravni iznosi 4050o. Ukruenje od bonih horizontalnih sila izvodi se kosim spregovima koji se postavljaju sa unutranje strane krovnog vezaa. Spregovi mogu biti gredice presjeka 510cm.
ROGOVI SPREGOVI - GREDICE 10x5cm

LETVE

STROPNE GREDE

EONA DASKA

70

-90

Izometrijska skica prostog krova sa tavanicom od drvenih greda

D R V E N E KO N S T R U KC I J E
- ROG [R] - UKRUENJA [U] - STROPNA GREDA [Sg]
R
x4 ,5m

DIJAGONALNO UKRUENJE (gredica 5x10cm ili 5x8cm) Sg

ma

U Sg

35-50

L= max 6m komad grede POPRENI PRESJEK ROG

PODUNI PRESJEK

STROPNA GREDA 2x elini L profil sa zavrtnjem 12mm AB SERKLA DETALJ OSLANJANJA ROGA I STROPNE GREDE

Prosti krov sa rogovima oslonjenim na stropne grede

Krovovi sa raspinjaama Ukoliko duina rogova kod prostog krova prelazi 4,5m, poveava se mogunost njihovog izvijanja i pojave ugiba od vertikalnog optereenja. U takvom sluaju par rogova se ojaava horizontalnom gredom raspinjaom, koja se postavlja na visini od oko ukupne visine od tavanice do vrha rogova ali ne manje od 180cm. Obzirom da je od strane rogova izloena pritisku, slobodna duina izvijanja raspinjae ne smije biti vea od 4m. Spajanje roga i tavanjae, nagib krova i ukruenje od bonih horizontalnih sila isto je kao kod prostog krova. Prosti krovovi i krovovi sa raspinjaama mogu se izvoditi kod krute (AB) tavanice. U tom sluaju du oslonakih vanjskih zidova izvodi se zakoena vjenanica koja slui za oslanjanje rogova. Betonski vijenac je potrebno izvesti sa odgovarajuim skoenjem a prije betoniranja postaviti anker zavrtnje na svaki metar duine.

2/ 5
) ,5m

(m

ax

m) 3,5

R Rp U

- ROG - VJENANICA - RASPINJAA - UKRUENJA

[R] [V] [Rp] [U]

R U Rp U

3/

min 1,8m

x4 ma ( 5

- STROPNA GREDA [Sg]

max 4m U

Sg

STROPNA GREDA (drvena tavanica) L= max 9m

POPRENI PRESJEK

PODUNI PRESJEK

Krov sa raspinjaom i rogovima koji su oslonjeni na drvene stropne grede

D R V E N E KO N S T R U KC I J E
- ROG - VJENANICA - UKRUENJA [R] [V] [U]

10

4, 5m

R Ukruenje: kosi spregovi (gredice 5x10, 5x8cm)

U V

40-50

komad grede POPRENI PRESJEK L=max 6m

komad grede V 70-90 PODUNI PRESJEK

ZAVRTANJ 12mm VJENANICA 12x14cm

60 3c m
DETALJ OSLANJANJA ROGA I STROPNE GREDE

anker zavrtanj 12mm

komad grede

Prosti krov sa rogovima koji su oslonjeni na vjenanice (AB tavanica)

5m 3, )
R Rp U

70-90cm
ROG VJENANICA RASPINJAA UKRUENJA [R] [V] [Rp] [U]
R

5 2/
5m 4, )

ax (m

5 3/

min 1,8m

(m

ax

max 4m
U V

Rp U V

35-50
A

POPRENI PRESJEK

PODUNI PRESJEK

L= max 9m ZAVRTANJ 12mm

R

DETALJ SPOJA ROGA I RASPINJAE Rp

ZAVRTANJ 12mm

60 m 3c

VJENANICA ANKER 12mm

DETALJ OSLANJANJA ROGA I STROPNE GREDE

Krov na raspinjae sa rogovima oslonjenim na vjenanice (AB tavanica)

Krovovi sa stolicama Krovovi sa stolicama formiraju se oslanjanjem rogova na vjenanice i ronjae. Stolica sadri horizontalnu gredu (ronjau ili vjenanicu) oslonjenu na dva ili vie stubova. Ronjaa slui za oslanjanje rogova. Napregnuta je na savijanje te uvijek ima pravokutni presjek okrenut uspravno. Krovovi na stolice mogu se formirati sa drvenom tavanicom ili na krutoj tavanici (AB ploi ili drugoj). Poloaj stubova treba biti to blii unutranjim nosivim zidovima kako bi se optereenje prenosilo na njih. Ukoliko su stubovi vertikalni onda se naziva prava stolica a ako su zakoeni onda se naziva kosa stolica. Stubovi stolice dodatno su ukrueni kosim gredama kosnicima. Donji kraj kosnika spaja se sa tavanjaom ili drvenim osloncem ako se radi o krutoj tavanici. Jedan ili dva stuba stolice povezuju se sa parom rogova u istoj vertikalnoj ravni parom gredica koja se nazivaju klijeta. Ovakav nosivi sklop sainjen od para rogova, jednog ili vie stubova, ukljuujui klijeta i kosnike naziva se krovni veza.

D R V E N E KO N S T R U KC I J E
Rastojanje krovnih vezaa iznosi 3,54,5m.

11

Krovovi na stolice ne zahtijevaju tako strme nagibe kao prosti krovovi, te se njihov nagib uobiajeno kree od 25o do 45o. Imajui u vidu maksimalni raspon oslonaca rogova od 4,5m, kao i raspon vanjskih nosivih zidova, konstrukcija krova moe biti formirana kao jednostruka, dvostruka ili trostruka stolica. Jednostruka stolica.Primjenjuje se kada je raspon vanjskih nosivih zidova najvie 7m a priblino na sredini raspona postoji srednji nosivi zid. Oslonce rogova sainjavaju vjenanice i jedna srednja prava stolica sa sljemenjaom. Dvostruka prava stolica.Primjenjuje se kada su rogovi dui od 4,5m, odnosno kada je raspon vanjskih nosivih zidova izmeu 7 i 12m a unutar raspona postoje dva srednja nosiva zida na koje se prenosi optereenje putem drvenih stubova. Oslonce rogova sainjavaju vjenanice i dvije ronjae, tako da je raspon izmeu vjenanice i ronjae najvie 4,5m a izmeu ronjae i spoja sa uparenim rogom najvie 2,5m. Krovni veza sainjavaju par rogova, dva stuba, klijeta, te par kosnika ako je nagib vei od 25o. Kose stolice.Primjenjuje se u sluajevima kada je raspored zidova takav da bi oslanjanje prave stolice nepoeljno opteretilo tavanicu. U tom smislu, stubovi se postavljaju koso tako da se optereenja prenese direktnije na zid.
Rg IZGLED STOLICE SA ELA Rk

S Rg, Sg
1/2 1/4 -4 3,5

Rk

K
1/4

- ROG - STUB - KLIJETA - RUKE (pajante) - KOSNIK - RONJAA - SLJEMENJAA

[R] [S] [KL] [Rk] [K] [Rg] [Sg]

,5m

IZOMETRIJSKI IZGLED STOLICE

Elementi i izgled stolice

D R V E N E KO N S T R U KC I J E
Sg

12

x ma

4,5

m
K Rk Pd

KL
R

SG KL Rk V R
70-90cm

K S V

25-45 S

3,5 - 4,5m
POPRENI PRESJEK S PODUNI PRESJEK

KL Sg R

TLOCRT KROVA

Jednostruka stolica u sluaju AB tavanice

KL

3,5 - 4,5m

ROG STUB KLIJETA VJENANICA RUKE KOSNIK RONJAA SLJEMENJAA PODLOAK

[R] [S] [KL] [V] [Rk] [K] [Rg] [Sg] [Pd]

R ZAVRTNJI M12

Sg

Rk S K

Detaljni izometrijski prikaz spoja vjenanice sa stubom i oslanjanja rogova

D R V E N E KO N S T R U KC I J E

13

POPRENI PRESJEK
x4 ma

x ma

m 2, 5

R Rg KL Rg Rk S V S V R KL

,5m

Rk

C
K

K
70-90cm

25-45

max 1m

3,5-4,5m

0,3-0,35 L

0,3-0,4 L

0,3-0,35 L

PODUNI PRESJEK

Krov na dvostrukoj pravoj stolici (AB ploa)

R KL

ZAVRTANJ M12 Rk S
Izometrijski prikaz detalja spoja ronjae sa stubom i oslanjanja rogova

D R V E N E KO N S T R U KC I J E
KLIJETA 2x7/14
x2 ma

14
ROGOVI 10x14 RONJAA 14x20 KOSNIK 14x14 VJENANICA 14x14

,5m

x4 ma

,5m

RUKE 10x12

STUB 14/14 25-45

max 12m Krov na dvostrukoj kosoj stolici

Krov na dvostrukoj kosoj stolici

RONJAA 14x20cm ROGOVI 10x14

ROGOVI 10x14

KLIJETA 2x7/14 RUKE 10x12 STUB 14x14 KOSNIK 14x14 STUB/KOSNIK RUKE 10x12 KLIJETA 2x7/14

Detalj oslanjanja ronjae na kosom stubu: presjek i izgled

KLIJETA 2x7/14
x2 ma

,5m

ROGOVI 10x14 RONJAA 14x20 KOSNIK 14x14 VJENANICA 14x14

ma

,5 x4

m
RUKE 10x12

STUB 14/14 25-45

max 12m Krov na jednoj pravoj i jednoj kosoj stolici

D R V E N E KO N S T R U KC I J E
Krovovi sa vjealjkama

15

Sklop pritisnutih i zategnutih drvenih greda u vertikalnoj ravni koji prenosi optereenja iskljuivo na vanjske nosive zidove naziva se krovna vjealjka. Vjealjke se primjenjuju u sluaju kada ne postoje srednji oslonci ili kada bi izvedba druge vrste konstrukcije bila manje ekonomina. Specifinost krova na vjealjke je ta to se drvene tavanice mogu izvoditi sa rasponima veim od 6m. Naime, tavanjae veih duina sa odgovarajuim nastavcima, vjeaju se za konstrukciju krova, odakle i potie naziv vjealjka. Kod ovakvih krovova rogovi se oslanjaju slino kao i kod stolica, na vjenanice, ronjae i sljemenjae. Krovni veza vjealjke moe sadravati jedan ili dva stuba, zategu, kosnike i raspinjau. Razmak vezaa iznosi 3,54,5m. Ovi elementi se moraju formirati tako da se osovine greda na spojevima sijeku u istoj taki. Spoj se ojaava zavrtnjem 12mm ili zupastim ploama. Za formiranje vjealjke vaan je poloaj i ugao kosnika. Osovine zatege i kosnika moraju se sjei iznad oslonca. Uloga kosnika kod vjealjke znatno je drukija nego kod stolice. Kosnici sada prenose najvei dio optereenja na oslonce. U tom smislu njihov ugao u odnosu na horizontalu mora biti 30o.
KL
m 4, 5

KL R Rk

Sg

70-90

x ma

K min30 N

Rk S V S

R N

Vg max 7m

POPRENI PRESJEK

Vg

3,5-4,5m
PODUNI PRESJEK

PRITISAK PRENOENJE OPTEREENJA ZATEZANJE

Krov na jednostrukoj vjealjci

ROG STUB VEZNA GREDA KOSNIK NADVLAKA RAZUPORA

ma

[R] [S] [Vg] [K] [N] R [Rz]

,5m x4

Rg

2 ax

,5m
Rg Rz R Rk S Nadvlaka PRENOENJE OPTEREENJA

K min30 N

Rk S

Vg

max 12m
Krov na dvostrukoj vjealjci

Dvostruka vjealjka: popreni presjek i ema prenoenja optereenja.

D R V E N E KO N S T R U KC I J E
Drvene reetke

16

Drvene reetke u osnovi se zasnivaju na opim statikim principima za reetkaste nosae. U visokogradnji se uglavnom koriste kao krovne konstrukcije. Znatno su ekonominije od klasinih drvenih krovnih konstrukcija. Nagibi gornjeg pojasa kreu se od 10 do maksimalno 45. Kod trokutastih oblika reetki, ovaj nagib ne treba biti manji od 18. Rastojanja vornih taaka zavise od vrste reetke, veliine drvenog presjeka i optereenja, a kreu se od 100 do 300cm. Spajanje tapova ostvaruje se razliitim metalnim sredstvima a ponekad i ljepilom. Tu spadaju ekseri, zavrtnji, modanici, zupaste ploe i drugo. Nosai se postavljaju na rastojanjima od 80 do 400cm. Veliina rastojanja zavisi od vrste pokrivaa odnosno sekundarne podkonstrukcije ali i samog tipa nosaa. Svaki pojedinani nosa se privruje za oslonce: nosive zidove, grede ili stubove. Spajanje se vri anker zavrtnjima sa maticama i parom ugaonika. Cjelovita konstrukcija sa reetkastim nosaima mora biti ukruena u podunom smislu. Ukruenje se moe osigurati dijagonalnim spregovima koji poduno povezuju nosae ili postavljenim u ravni gornjeg pojasa. Reetke od dasaka Reetke od dasaka su male teine a primjenjuju se kod manjih raspona, od 4 do 12m. Uobiajeni nagib gornjeg pojasa iznosi izmeu 10 i 14. tapovi reetke izrauju se od dasaka debljine 24 ili 28mm. Daske se u vorovima preklapaju jedna preko druge, tako da ukupan broj slojeva iznosi najvie pet. Gornji i donji sloj sastoje se od po tri a dijagonale ili vertikale po dvije daske. Meusobno spajanje dasaka u vorovima moe se vriti ekserima, ali je svakako bolje rjeenje sa prstenastim modanicima. Rastojanje nosaa kree se od 1 do 4m. Reetke od talpi Primjena ovakvih nosaa danas u svijetu ima sve vee uee u gradnji krovova iz razloga jednostavne izrade, brze montae i malog utroka drveta u odnosu na raspon. Za izradu se primjenjuju talpe debljine 4 do 5cm, poloene u jednoj ravnini a spajaju se obostrano utisnutim metalnim zupastim ploama. Njihova veliina i dimenzije dobiju se statikim raunom. Uobiajeni rasponi raetki od talpi iznose od od 6 do 10m, a mogu se raditi i do 18m. Postavljaju se na rastojanjima 60 ili 125cm.

sekundarna podkonstrukcija

gornji pojas 3x24mm

10

1 donji pojas 3x24mm 6 do 12m dijagonale 2x24mm vertikale 2x24mm

Reetkasti krovni nosa od dasaka debljine 24mm. Daske su preklopljene u slojevima i zakovane ekserima.

40-50cm

D R V E N E KO N S T R U KC I J E
GORNJI POJAS

17

VERTIKALNI PRESJEK REETKASTOG NOSAA OD DASKE 24mm

DIJAGONALE

DONJI POJAS

5/6

B
5/6cm
1 3

136cm

gornji pojas

5/12cm

dijagonale

15
5/10cm

ZUPASTA PLOA

B C
donji pojas

A
1 3

L = 900cm

10-30

A
2-3m RASPON L=6-10m (18m)

C D

ZUPASTA PLOA 38100mm

133233mm

5cm

76133mm

DETALJI SPOJEVA ZUPASTIM PLOAMA SA OZNAENIM VELIINAMA PLOA

D R V E N E KO N S T R U KC I J E

18

PODKONSTRUKCIJA

DIJAGONALE ZA UKRUENJE KROVA

ra s pon

m 00c 4 80

Izometrijski prikaz krovne konstrukcije sa reetkastim drvenim nosaima.

ZID

PODKONSTRUKCIJA (ronjae)

UKRUENJE KROVNE KONSTRUKCIJE: DIJAGONALNI SPREGOVI

REETKASTI NOSAI

ematski tlocrt krovne konstrukcije od reetkastih nosaa