POJAM I VRSTE INTERPRETACIJE Interpretacija je poseban tip analize knjizevnog dela.

Ucenje o interpretaciji istice potrebu da se u knjizevno kritickoj analizi podje od osnovnog umetnickog dozivljaja dela. Samo funkcija delova, odnosno elemenata dela u ostvarenju jedinstvenog sklada ima vaznost za interpretaciju. Analiza jezika igra najvecu ulogu. SPOLJASNJI I UNUTRASNJI PRISTUP KNJIZEVNOM DELU Spoljasnji pristup najrasprostranjeniji nacin proucavanja knjizevnosti, a podrazumeva proucavanje istorijske pozadine, socijalne I drustvene sredine u kojoj se javlja kao I spoljasnje uzroke. Unutrasnji pristup podrazumeva tumacenje I analizu jednog knjizevnog dela kao jedinstvene celine sistema znakova ili kao strukturu znakova koja sluzi u narocitu estetsku svrhu; proucava se gradivo I struktura knjizevnog dela. SLOJEVI KNJIZEVNOG TEKSTA (PO INGARDENU: ZVUKOVNI, ZNACENJSKI SLOJ, SLOJ PRIKAZNIH PREDMETA, SHEMATIZOVANIH ASPEKATA. Slojevi potrebni da se u svakom knjizevnom delu sacuva njegovo unutrasnje jedinstvo I odrzi njegov temeljni znak: 1. sloj GLASOVNOSTI reci viseg stupnja koji se u njoj izgradjuju 2. sloj JEDINICA ZNACENJA razlicitih stupnjeva 3. sloj raznoliko sematizovanih NAZORA 4. sloj PRIKAZANIH PREDMETNOSTI I njihove sudbine Ingarden proucavajuci ova cetiri slucaja uz dodatak o jezickoj dimenziji pozorisnog dela dolazi do konkretizacije estetskog predmeta. VIDOVI AUTOROVE TACKE GLEDISTA AUTORSKI PRIPOVEDAC pripovedanje se poistovecuje sa autorom PRIPOVEDAC SVEZNALICA pripovedac koji sve zna, prati svoje likove kroz razlicite sredine, govori o njihovom razvitku NEPOUZDANI PRIPOVEDAC pripovedac sa ogranicenim znanjem, koji namerno propusta neke korake OBJEKTIVNI PRIPOVEDAC pripovedac cija se licnost ne zapaza LIRSKA DIGRESIJA pripovedac nekada komentarise pojedine postupke svojih likova, prica o svojim osecanjima dopunjujuci tako pripovedanje. JEDNOLIKA PERSPEKTIVA u modernoj prozi autorski pripovedac se uzivljava u svet jednog junaka. MNOGOLIKA PERSPEKTIVA ( POLIFONICNOST) autorovo glediste se pomera sa jednog lika na drugi lik FIKTIVNI PRIPOVEDAC autori govore u prvom licu ali se ne moraju poistovetiti sa autorom Za modernu prozu je karakteristicno menjanje gledista. TERMINI: SADRZAJ, TEMA, MOTIV, KOMPOZICIJA SADRZAJ je redosled cinjenica nekog knjizevnog dela onako kako se ono moze prepricati a da se pri tome ne izreknu nikakvi vrednosni sudovi. TEMA podrazumeva predmet o kome se govori u nekom knjizevnom delu I sa kojim je, mahom simbolicno vezana I osnovna ideja dela. Cesto se sama tema pojavljuje I kao naslov dela. MOTIV to su najuze tematske jedinice koje se mogu dalje razlagati. To su delovi u romanu ili pripovedci u kojima se opisuje jedan predmet , ili jedno lice, ili jedna situacija. Motivi mogu da pokrecu radnju unapred smenjujuci jednu akciju drugom dinamicki motiv. Motiv moze I da slika neku situaciju (opis prirode, predmeta, licnosti I njihovih raspolozenja)staticki motiv.

Ubedljivost uvodjenja novih motiva, nuznost njihovog postojanja I prirodnost njihovog povezivanja se naziva motivacija. KOMPOZICIJA knjizevnog dela podrazumeva slozeno jedinstvo koje postoji kako izmedju pojedinih spoljasnjih, formalnih delova jedne knjizevno umetnicke tvorevine, koji obrazuju jednu manje ili vise cvrstu strukturalnu celinu, tako da cini jedinstvo forme (sadrzine) I izmedju te strukturalne celine I onog unutrasnjeg znacenja I smisla koji zrace iz svakog umetnickog dela. Kompozicija znaci nacin na koji je delo sastavljeno, odnosno napravljeno od nekih manjih delova. Osnovni nacrt mozemo zapaziti vec na osnovu nekih vanjskih cinilaca (stihova, roman podeljen u nekoliko tomova, glava, odlomaka). Pri analizi kompozicije uzima se u obzir opseg I njegova namena s obzirom na nacin koji se ne zeli preneti publici. VRSTE INTERPRETATIVNIH METODA: BIOGRAFSKA, FILOLOSKA, STRUKTURALISTICKA, PSIHOLOSKO-PSIHOANALITICKA METODA BIOGRAFSKA: analiza I utvrdjivanje onih biografskih podataka koji su izazvali ili uslovili pojavu, nastanak I razvijanje umetnickih ideja povezujuci tako piscev zivot sa njegovim delom. -smatraju da je delo nedeljivo od njegovog tvorca, a da zivotni uslovi, nasledje, porodicne prilike, uticaji sredine predodredjuju piscev stav I uslov prema zivotu I drustvu kao izvoru pisceve ideje. -zahvaljujuci ovoj metodi pravilnije su utvrdjene mnoge pojedinosti kao komponenti jednog objektivnog kritickog suda. -priblizava istoriju knjizevnosti -osnivac Sent Bev (francuski kriticar), Svetislav Vulovic, Antun Barac FILOLOSKA: utvrdjuje autenticnosti knjizevnog teksta, epohe kojoj pripada, odredjuje leksicke,sintaksicke, morfoloske, fonetske I uopste jezicke I stilske osobenosti rukopisa. -naucni metod koji je doveo do otkrivanja mnogih dela ciji pisci nisu bili poznati I mnogih pisaca koji su anonimno saopstavali svetu svoje misli -jednostrana metoda-u njoj nema ocene I suda o knjizevnim, odnosno umetnickim vrednostima dela -pripada vise nauci o jeziku nego istoriji knjizevnosti. -negovali je I razvijali:Vuk, Djura Danicic STRUKTURALISTICKA:ovaj metod se izgradio na osnovama strukturalne lingvistike te na ucenju de Sosira(oznacavajuce I oznaceno), teorija informacija, ucenja ruskih formalista, ucenju Klod-Zeli Strasa o analizi izbora I uklapanja znakova potrebnih za utvrdjivanje bitnih strukturnih odnosa. Strukturalisticki metod je zainteresovan oko studija knjizevnih vrsta. Prema Zotmaku pri povecanju knjizevnosti I povezivanju sadrzaja I oblika treba uzeti u obzir saznajnu I komunikativnu funkciju knjizevnog dela, zato ga treba proucavati kao specificni znakovni sastav. PSIHOLOSKO PSIHOANALITICKA (Frojd) Polazi od shvatanja da postoje neki motivi u knjizevnosti koji su ucestali I pokusava se odgovoriti na pitanje: Zasto pojedini sklopovi motiva deluju na publiku? Publika nesvesno prepoznaje vlastite psihicke sukobe u knjizevnim delima. Umetnost sluzi fiktivnom razresenju unutrasnjih napetosti izmedju podsvesnih podsticaja I svesnih delatnosti pojedinca. Proucavaju se zakonitosti knjizevnog dela kako s obzirom na knjizevnika koji stvara delo tako I s obzirom na citaoca. Razvija se ucenje o katarzi(prociscenje)