TEORETSKA PITANJA 1.Iz cega je izgradjen celijski zid kod prokariota i koja je njegova funkcija?

Odgovor: Celijski zid je gradjen od lipidnih, proteinskih, i ugljiko-hidratnih molekula koji imaju zastitnu funkciju. Kod bakterija se nalazi peptidoglikan. Celijski zid je jedinstven jer sadrzi mureinsku kiselinu. Prokariotski celijski zid nikad ne sadrzi celulozu. Funkcija: zastitna, vrsi apsorpciju vode, daje oblik celiji. 2. Cemu sluzi citoskelet? Odgovor: Uzrokuje kontrakcije misicnih vlakana, pomocu njega crvena krvna zrnca zadrzavaju bikonkavan izgled, a enterociti (celije epitela crijeve) formiraju mikrovile. 3. Prema vrsti, velicini i izgledu materijala koji se unosi u celiju, koje su vrste endocitoze? Odgovor : fagocitoza, pinocitoza, receptor-posredovana endocitoza. 4. Koje su osnovne funkcije membrana? Odgovor: Brana, odbrana i komunikacija. 5. Sta cini membranski sistem celije? Odgovor: Sve membrane jedne celije (plazmalema, membrana jedra I membrane organela) cine membranski sistem celije. 6. Podjela bakterija prema nacinu ishrane i objasniti podjelu. Odgovor: -Autotrofne bakterije Fotosinteticke- koriste suncevu energiju kao izvor energije za proizvodnju hranjivih materija. Hemosinteticke- koriste hemijsku energiju za proizvodnju hranjivih materija -Heterotrofne bakterijeuzimaju gotove organske materije iz spoljasnje sredine. Mogu biti: a) saprofitske b) parazitske c) simbiotske 7. Sta je celijsko disanje?

Odgovor : Proces razlaganja organskih materija iz krajnjih proizvoda ugljen-dioksida, vode i oslobodjene energije (u vidu ATP-a) naziva se celijsko disanje. Postoje 2 tipa celijskog disanja: aerobna i anaerobna respiracija.

8. Koje su razlike izmedju prokariotske i eukariotske celije? Odgovor: Prokarioti nemaju jasno diferencirano jedro, njihov materijal je rasprsen u citoplazmi u obliku nukleoida, dok eukarioti imaju jasno diferencirano jedro. Prokarioti ne posjeduju organele (osim ribosoma) dok eukarioti posjeduju. Prokarioti nemaju aktin I miozi, dok eukarioti imaju. 9. Koje su razlike izmedju biljne i zivotinjske celije? Odgovor: Zivotinjske celije ne posjeduju celijski zid i plastide, biljne celije posjeduju stalnu vakuolu, dok se vakuole u zivotinjskim celijama povremeno pojavljuju a onda nestaju. 10. Koji su dijelovi cijanobakterija? Odgovor : Celijska membrana, celijski zid, sluzavi omotac, DNA, ribosomi, cijanosomi, crveni i plavi pigmenti i citoplazma. 11. Iz cega se sastoje mitohondrije? Odgovor: Spoljasnja membrana, unutrasnja membrana, intermembranski prostor, matrix. 12. Sta se oslobadja, sintezira I obnavlja tokom Krepsovog ciklusa? Odgovor: Oslobadja se ugljen dioksid ( dvije molekule u svakom ciklusu), obnavlja se oksal-sircetna kiselina, i obavlja se sinteza jedinjenja bogatih energijom reduktivnih benzina : NADH+ + H+ i FADH+ + H+. PS : Tek da i ja dodam nesto za svaki slucaj, plus koji oznacava naboj, A NE ZBIR, boldirala sam, tek da se zna sta je sta. Na ispitu ga naravno pisete u gornji desni ugao. Lejla 13. Sta je plazmoliza? Odgovor: Plazmoliza predstavlja pojavuu kojoj dolazi do skupljanja protoplazme I njenog postepenog odvajanja od celijskog zida.

14. Definisi citologiju. Odgovor: Citologija, celijska biologija je bioloska disciplina koja proucava celije. Ova proucavanja podrazumijevaju hemijske i fizicke osobine celija, zivotni ciklus, celijsku diobu i smrt celije, fiziologiju i medjusobnu komunikaciju celija, interakcije celija sa okolinom i celijske organele. 15. Definisi jedro. Odgovor: Jedro je najvea, najtea i najvanija organela eukariotskih elija (biljnih i ivotinjskih). 16. Podijeli polisaharide po bioloskoj funkciji. Odgovor : Prema bioloskoj funkciji polisaharidi se dijele na rezervne i strukturne polisaharide.

17. Koja je uloga lipida u celiji? Odgovor: Energetska uloga, gradivna uloga, regulatorna uloga i zastitna uloga.

18. Kakva moze biti struktura proteina? Odgovor: Struktura proteina moze biti primarna, sekundarna, tercijarna i kvarterna.

19. Koji su tipovi direktnog transporta kroz plazmalemu? Odgovor : Tipovi direktnog transporta kroz plazmalemu su prosta difuzija, olaksana difuzija ili pasivni transport I aktivni transport.

20.Koje se vrste organela nalaze u hijaloplazmi? Odgovor: U hijaloplazmi se nalaze dvomembranske, jednomembranske i nemembranske organele.

21. Koje su to nemembranske organele koje se nalaze u hijaloplazmi? Odgovor: To su ribosomi, centrioli, mikrotubuli i mikrofilamenti.

22. Koja je uloga mikrofilamenata? Odgovor: Mikrofilamenti imaju ulogu u strujanju citoplazme I prijenosu tvari unutar nje, stvaranju diobenog vretena I ameboidnom kretanju.

23. Koji su to prelazni filamenti? Odgovor: Kreatinski filamenti, neurofilamenti, gliofilamenti, dezminski filamenti i vimentinski filamenti.

Dopuni recenicu: (boldirano je ono sto ce biti prazno na ispitu): 24. Svi membranski lipidi su polarizovani (razlikuju se dva kraja-pola), imaju hidrofilni kraj (polarni kraj, glava) koji voli vodu I hidrofobni kraj (nepolarni, rep) koji se plasi vode. 25. Proteini cine u prosjeku 60% tezine membrane.

26. Citosol oznacava tekucu fazu celije preostalu nakon sto se centrifugiranjem istaloze svi organeli.

27. U opticke dijelove mikroskopa spadaju: okulari, objektivi, kondenzor, ogledalo I blenda. U mehanicke dijelove mikroskopa spadaju: postolje (stativ), cijev (tubus), stolcic, revolverska glava za koju se pricvrscuju objektivi, te makro i mikro vijak. 28. Molekula DNA se sastoji od 2 lanca spiralno uvijena, koji cine dvostruki heliks. U unutrasnjosti su azotne baze a okosnicu cine seceri i fosfati. Veza izmedju dva lanca ostvaruje se vodikovim vezama. 29. Osnovna uloga EPR je sinteza razlicitih materija, njihov transport kroz celiju. 30. Prosta difuzija je proces spontanog kretanja molekula ili drugih cestica u rastvoru iz sredine vece koncentracije u sredinu sa manjom koncentracijom, pri cemu cestice teze da se u svim dijelovima rastvora postigne jednaka koncentracija. 31. Celija je osnovna i gradivna jedinica svih zivih organizama, i autonomni zivi sistem nastao u procesu evolucije. 32. Citoskelet ili celijski skelet je slozena mreza vlakana izgradjena od preko 20 vrsta citoplazmaticnih proteina.

33. Ugljikohidrati se prema stepenu slozenosti dijele na monosaharide, oligosaharide i polisaharide. 34. Najznacajniji disaharidi obrazuju se od dva molekula monosaharida uz gubitak jednog molekula vode, i njima pripadaju maltoza i saharoza u biljnim celijama, a u celijama zivotinja laktoza. 35. Polisaharidi (slozeni seceri) su makromolekuli nastali povezivanjem velikog broja monosaharida (vise od sest molekula monosaharida), u dugacke ugljiko-hidratne lance (mogu da sadrze na stotine i hiljade monosaharida). 36.Proteini takodjer predstavljaju i najvaznije celijske sastojke svih zivih organizama. Ime im potice od grcke rijeci proteos sto znaci prvi ili najvazniji.

37. Fagocitozom se u celiju unose krupne cestice, bakterije i druge celije, pri cemu se formiraju vezikule oznacene kao fagosomi.

38. Pinocitoza ili fluid- fazna endocitoza je unos tecnog sadrzaja u celiju pri cemu nastaju pinocitozne vezikule promjera oko 50 nm.

39. Receptor-posredovana endocitoza desava se ako celijska membrana kaveola sadrzi povrsinske receptore ukljucene u celijsku signalizaciju. 40. Vodeni sastav citoplazme (ciji je pH oko 7,2) izgradjen je od jona i rastvorljivih makromolekula kao sto su: proteini (ukljucujuci enzime), aminokiseline, vitamini, ioni, nukleinske kiseline i nukleotidi, ugljikohidrati , masne kiseline, soli i veliki broj RNA molekula i razliciti metaboliti. 41. Dvomembranske organele u hijaloplazmi su plastidi i mitohondrije. 42. Jednomembranske organele u hijaloplazmi su : endoplazmatski retikulum, Goldjijev aparat, lizosomi, sferosomi, endosomi, peroksisomi i dr. 43. Citosol je tecne konzistencije i , zavisno od trenutnog funkcionalnog stanja celije, krece se u rasponu od sol do gel oblika. 44. Molekuli aktina se udruzuju u dva lanca spiralno uvijena jedan oko drugog i grade aktinski filament.

Zaokruzi 1 tacnu tvrdnju (tacni odgovori su boldirani) : 45. Virusi uzrokuju bolesti A) Covjeka B) Zivotinja C) Biljaka D) Sve navedeno 46. Gram-negativne bakterije boje se: a) Crveno b) Bijelo c)Ljubicasto

47. Prokarioti su: a) bakterije b)biljne celije c)zivotinjske celije

48. U membranske organele spadaju: a)plastidi, centriole, goldjijev aparat, endosomi b) mitohondrije, lizosomi, vakuole, plastidi c) endoplazmatski retikulum, goldjijev aparat, mikrotubuli 49. Sta je karakteristicno za bakterije kategorije amfitrihe? a) jedna ili vise flagela na oba pola celije b) jedna flagela na jednom polu c) bicevi po cijelom tijelu 50. Mikrotubuli su u obliku: A) Cilindra B) Supljeg cilindra C) Stapica

51. Voda u elijama se nalazi kao: a) vezana b) slobodna c) koncentrisana

ZAOKRUZI 2 TACNA ODGOVORA: 52. Zaokruzi tacne tvrdnje: a) b) c) d) U sastav nukleozida ulazi azotna baza, secer i fosfatna grupa Odnos C, H i O kod ugljenih hidrata je 1C: 2H: 1O Virusi su prokariotski organizmi ciji naziv potice od latinske rijeci otrov. Treplje mozemo podijeliti na kinocilije I stereocilije.

53. Specijalne funkcije celija su: a) b) c) d) e) Provodljivost Jedinstvena gradja Obavljanje odredjenih funkcija Endokrina funkcija Promijenjivost

54. Zaokruzi tacan iskaz: a) b) c) d) Bakterije nemaju celijski zid Glikokaliks nazivamo drugacije i slatki omotac Aktivni prijenos se odvija uz utrosak energije Eukarioti nemaju jasno diferencirano jedro

55. Zaokruzi tacnu tvrdnju: a) b) c) d) Hidrofilni koloidi su mnogo stabilniji I teze koaguliraju. Hidrofilni koloidi su nestabilni Koagulacija hidrofilnih sistema je nepovratna ili ireverzibilna Protoplazma je slozeni hidrofilni koloidni sistem

56. Eukarioti imaju: a) celijski zid b) jedro c) nukleoid d) goldjijev aparat 57. Zaokruzi tacnu tvrdnju a) celijski zid podjeduju prokariotske celije b) celijski zid posjeduju eukariotske celije c) celijski zid posjeduju zivotinjske celije d) celijski zid posjeduju biljne celije ZAOKRUZI 3 TACNA ODGOVORA

58. Centorosom ima uloge: a) kontrolira broj mikrotubula koji ce se formirati b) predstavlja selektivnu barijeru c) formiranje cilija d) imaju receptornu funkciju e) formiranje diobenog vretena

59. DNA posjeduje : a) adenin b) timin c) uracil d) guanin e)ribozu f) razlicit broj adeninskih i timinskih baza

SLIKE 60. Oznaciti prokariotsku celiju

Za one koji slucajno ne znaju cirilicu Odgovor (s lijeva na desno) :plazmalema, nukleoid (DNK), kapsula, celijski zid, mezozom, ribozomi, citoplazma, bic. 61. Kako se naziva dio celije prikazan na slici?

Odgovor: Goldjijev aparat

62. Oznaciti vrste celija Odgovor : na slici su vec oznacene celije, dakle nauciti ono sto pise na slici.

63. Prepoznati sliku i oznaciti ju.

Odgovor: E ovako, da ne biste stalno listali knjigu nasla sam ovo na netu i oznacila. To je granulirani endoplazmatski retikulum. 1. Ribosomi 2. Cisterne ER-a

64. Oznaciti eukariotsku celiju. Odgovor: Oznacit cete ju ovako :

Za one koji slucajno ne znaju engleski, idemo od gornjeg lijevog ugla u smijeru kazaljke na satu: goldjijev aparat, endoplazmatski retikulum, jedro, jedarce, centriole tj. (microtubule organizing center=MTOC, ovo ne pisete vec je samo objasnjenje za skracenicu), mitohondrij, celijska membrana, ribosom. 65. Prepoznati sta se nalazi na slici I obiljeziti sliku.

Odgovor: Mitohondrija. (unutrasnja membrana, vanjska membrana, matriks, kriste)

Slike koje postoje na netu ali nema sanse da ih upotrijebimo jer su totalna suprotnost nasima u knjizi, pa cemo morati koristiti knjigu: 66. Gradja plazmaleme (oznaciti sliku), strana 122, slika 85. 67. Aktivnost lizosoma (oznaciti sliku), strana 218, slika 169

68. Transport olaksanom difuzijom (oznaciti sliku), strana 129, slika 94.