INTERNACIONALNI UNIVERZITET BRKO

Bosna i Hercegovina












PRVENSTVO PROLAZA I PROPUTANJE VOZILA NA RASKRSNICI
Seminarski rad










PREDMET: Tehnike bezbednosti i kontrola saobraaja
STUDENT: Bogdan Tomi






Brko, 2014.
2

SADRZAJ:
Uvod ................................................................................................................................................... 3
Saobracaj na raskrsnici regulisan putem ovlastenog lica ................................................................... 4
Saobracaj na raskrsnici regulisan svjetlosnim saobracajnim znakovima (semaforom) ..................... 4
Saobracaj na raskrasnici regulisan vozilima pod pratnjom ................................................................ 5
Saobraca na raskrsnici regulisan vozilima sa pravom prvenstva prolaza .......................................... 6
Saobraaj na raskrsnici regulisanoj saobraajnim znacima ............................................................... 6
Saobracaj na raskrsnici regulisan pravo prvenstva sa desne strane ................................................... 7
Zakljucak ............................................................................................................................................ 8
Literatura ............................................................................................................................................ 9


3

Uvod

Povrsina na kojoj se ukrstaju ili spajaju dva ili vise puteva naziva se raskrsnica, kao i sira
saobracajna povrsina. Raskrsnicu obuhvataju i pjesacki prelazi i biciklisticke staze ukoliko su na
tom mjestu. Vozac koji se priblizava raskrsnici mora da vozi sa povecanom opreznoscu koja
odgovara uslovima saobracaja i da vozi takvom brzinom da se moze zaustaviti i propustiti vozila
koja na rasjrsnici imaju prvenstvo prolaza .Vozac na raskrsnici smije da izvrsi skretanje,
polukruzno okretanje i prolazenje pravo kroz raskrsnicu, naravno ako je to dozvoljeno
saobracajnim pravilima i postavljenom signalizacijom. pre odpocinjanja svake od ovih radnji
vozac je duzan da se pre same raskrsnice :
prestroji za zeljeni smer kretanja kroz raskrsnicu
da se uveri da li moze na bezbedan nacin da izvrsi zeljenu radnju (
izvrsiti provere u vozacka ogledala i okretanjem glave preko ramena mrtvi
ugao )
na dovoljnoj udaljenosti obavestiti druge ucesnike u saobracaju o svojoj nameri
pristupiti izvodjenju zeljene radnje
Saobracaj na raskrsnici smo regulisali sledecim:
Saobracaj na raskrsnici regulisan putem ovlastenog lica.

Saobracaj na raskrsnici regulisan svjetlosni saobracajnim znakovima (semafora)

Saobracaj na raskrsnici regulisan vozilima pod pratnjom

Saobracaj na raskrsnici regulisan vozilima sa pravom prvenstva prolaza

Saobracaj na raskrsnici regulisan saobracajnim znakovima

Saobracaj na raskrsnici regulisan pravo prvenstva sa desne strane

4

Saobracaj na raskrsnici regulisan putem ovlaenog lica
Ucesnici u saobracaju moraju da postupaju po zahtjevu izrazenim pomocu znakova ili
prema naredbi policajca ili drugog lica koje na osnovu ovlscenja iz zakona obavlja kontrolu i
regulisanje saobracaja na putevima.
Ovlasteno lice pri davanju znakova duzno je da se postavi na put tako da ucesnici u
saobracaju kojima su znakovi namijenjeni mogu da ga uoce i sa dovoljne razdaljine.
Znakovi ovlastenog lica mogu da se daju i iza vozila.Znakove koje ucesnicima u saobracaju daje
ovlasteno lice su znakovi koje daju rukama i polozajem tijela.Zvucni i svjetlosni znakovi.
Znakove koje daje ovlasteno lice mora da se daju tako da njihovo znacenje ucesnicima u
saobracaju bude jasno i nedvosmisleno.
Blize odredbe o saobracajnim znakovima i signalizaciji na putevima, nacinu obiljezavanja
radova i prepreka na putu i znakovima koje ucesnicima u saobracaju daje ovlasteno lice
pravilnikom propisuje ministar, u saradnji sa organom nadleznim za unutrasnje poslove.
Svi ucesnici u saobracaju dzni su da neposredno po primljenom znaku odstupa po zahtjevima
koje daje ovlasteno lice a pomocu kojih se regulise saobracaj na raskrsnici.
Pojavom ovih lica na raskrsnici prestaju da vaze svi drugi nacini regulisanja saobracaja to
jest da vaze semafori, znakovi i pravilo desne strane.
Vozaci prilikom skretanja ulijevo moraju to izvrsiti voznjom ispred ovlastenog lica.



Saobracaj na raskrsnici regulisan svjetlosnim saobracajnim znakovima
(semaforom)
Za regulisanje saobracaja upotrebljavaju se uredaji kojima se daju svjetlosni saobracajni znakovi
crveno, zute i zelene boje.
Na uredajima za davanje svjetlosni saobracajni znakova trobojnim svijetlima, svjetla se
postavljaju po vertikalnoj osi, jedno ispod drugog, i to : crveno gore, zuto u sredi, a zeleno dole.
Ako je uredaj za davanje svjetlosni saobracajni znakova postavljenih i iznad saobracajne trake,
svjetla mogu biti postavljena po horizontalnoj osi, jedno pored drugog i to : crveno lijevo, zuto u
sredini, zeleno desno. Ta imaju oblik kruga, a zeleno svjetlo moze biti i u obliku jedne ili vise
strelica smjestene u krugu crne boje. Na uredajima za davanje svjetlosni saobracajni znakova
trobojni svjetlima crveno i zeleno svjeto nesmiju biti upaljena istovremeno, Zuto svjetlo moze
biti upaljeno kao samostalno svjetlo u vremenskom razmaku od prestanka zelenoga do pojave
crvenog svjetla ili istovremeno sa crvenim svjetlom, prije pojave zelenoga svjetla zuto svjetlo
moze da bude upaljeno kao trpcuce svjetlo kada nerade ostali svjetlosni signali na raskrsnici.
Pri projektovanju novih ili rekonstrukciji postojecih saobracajni znakova, obavezno treba
ugraditi zeleno trepcuce svjetlo kao najavu prestanka slobodnog prolaza. Uredaji za davanje
svjetlosni saobracajni znakova trobojnim svjetlima moze da se doda dopunski svjetlosni znak u
obliku zelene svjetlece strelice ili vise takvih znakova. Dopunski svjetlosni znakovi postavljaju se
sa odgovarajuce strane svjetosnog saobracajnog znaka, i to na visini na kojoj se nalazi zeleno
svjetlo.
5

Na uredajima za davanje saobracajnih znakova kojima se regulise saobracaj na kolovozu
sa vise od dvije saobracajne trake, obiljezene uzduznim linijama, za svaku saobracajnu traku -
crveno svjetlo znaci zabranu saobracaja duz saobracajne trake iznad koje je postvljeno, a zeleno
svjetlo znaci slobodan prolaz tom saobracajno trakom. Crveno svjetlo ima oblik ukrstenih linija, a
zeleno svjetlo ima oblik strelica sa vrhom okrenutim nadolje.
Za regulisanje saobracaja pjesaka mogu da se upotrbljavaju i posebni uredaji za davanje
svjetlosni saobracajni znakova crvene i zelene boje i uredaji za davanje zvucni signala.
Ta svjetla moraju biti postavljena po vertikalnoj osi, jedno ispod drugoga, i to: crveno svjetlo
gore, a zeleno svjetlo dolje. Svjetla se sastoje od svjetlece povrsine crvene i zelene boje na kojoj
se nalazi tamna slika pjesaka, ili od tamne povrsine na kojoj se nalazi svjetleca slika pjesaka
crvene ili zelene boje. Ta svjetla nesmiju biti upaljena istovremeno.
Ako se ivice kolovoza na javnom putu obiljezavaju svjetlosnim saobracajnim oznakama,
ona se obiljezavaju svjetlima, refleksnim staklima ili reflektujicim materijama, i to desne strane
kolovoza - oznaka crvene boje, a lijeve strane - oznakama bijele boje. Ivice kolovoza na dijelu
puta kroz tunel moraju da budu obiljezene oznakom. Ako vrhovi pjesackih ostrva, ostrva za
usmjeravanje saobracaja i drugih objekata na kolovozu nocu nisu osvijetljeni, moraju se obiljezit
svjetlima, refleksnim staklima ili reflektujucim materijama zute boje.

Saobracaj na raskrasnici regulisan vozilima pod pratnjom
Vozila pod pratnjom, u skladu sa ovim zakonom , podrazumijevaju se vozila kojima je
dodijeljena pratnja policije ili vojne policije, sa posebnim motornim vozilima opremljenim
uredjajima za davanje posebni zvucnih signala I svjetlosne znakova crvene I plave boje, I to za
vrijeme dok se ti znakovi daju.
Vozac koji na putu susretne vozila I kolonu vozila pod pratnjom vozac kojeg sustigne
vozilo ili kolona vozila pod pratnjom duzni su da ustupe prvenstvo prolaza , omoguce nesmetan
prolaz, a po potrebi zaustave vozilo umjesto dugih svjetala nocu upotrijebe kratka svjetla za
osvjetljavanje puta, strogo se priblizavaju naredbi koju im daju lica iz pratnje I kretanje nastave
tek kada prodju sva vozila pod pratnjom.
Vozila pod pratnjom imaju pravo prvenstva prolaza u odnosu na sva druga vozila osim u
odnosu na vozila koja se krecu raskrsnicom na kojoj je saobracaj regulisan svjetlosnim
saobracajnim znakovima ili znacima ovlastenog lica , I na njih se primjenjuje odredba: o
ogranicenju brzine, o zabrani preticanja i obilaenja kolone vozila , o zabrani presecanja kolone
peaka, pod uslovom da ne ugrozava bezbijednost drugih ucesnika u saobracaju. Da bi omogucili
nesmentan prolaz vozilima, pjesaci su duzni da se sklone s kolovoza dok ta vozila ne prodju.




6

Saobracaj na raskrsnici regulisan vozilima sa pravom prvenstva prolaza

Vozila sa pravom prvenstva prolaza su vozila: slube hitne pomoi, vatrogasne slube,
organa unutranjih poslova, vojske.
Pravo prednosti ovih vozila vai samo onda kada posebnim ureajima daju :
svetlosne ( rotaciono svetlo plave boje )
zvune znake ( zvuk proenjivog intenziteta zavijajuci zvuk ).
Voza koji na putu susretne ili ga sustigne vozilo sa pravom prvenstva prolaza duan je da
propusti to vozilo , a po potrebi i da se zaustavi dok to vozilo proe.
Da bi omoguili prolaz vozilima sa pravom prvenstva prolaza, peaci su duni da se uklone sa
kolovza dok ta vozila ne prou.
Vozila sa pravom prvenstva prolaza imaju pravo prvenstva prolaza u odnosu na sva druga
vozila osim:
u odnosu na vozila pod pratnjom
vozila koja se kreu raskrsnicama na kojima je saobraaj regulisan svetlosnim
saobraajnim znacima, ili znacima ovlaenog lica.
Na vozilima sa pravom prvenstva prolaza ne primenjuju se propisi:
o ogranienju brzine,
o zabrani preticanja i obilaenja kolone vozila
o zabrani presecanja kolone peaka.



Saobraaj na raskrsnici regulisanoj saobraajnim znacima

Na ovim raskrsnicama uvek se jednim putem ulici daje prvenstvo prolaza u odnosu na
druge ulice , zbog veceg intenziteta saobracaja na njoj .
Saobracajni znaci koji regulisu saobracaj na raskrsnici su :


Voza koji ulazi vozilom na put koji je saobraajnim znakom oznaen kao prvenstvom
prolaza, duan je da propusti sva vozila koja se kreu tim putem.

Ovo pravilo vazi i za sinska vozila tramvaje , dok vozila policije , hitne
pomoci ,vatrogasne sluzbe i vozila oruzanih snaga kada su na zadatku imaju prvenstvo prolaza
bez obzira da li dolaze sa leve ili desne strane ili sa sporednog puta u odnosu na sva vozila , pa i
na vozila koja se krecu po sinama Voza je duan da propusti sva vozila koja se kreu putem na
7

koji ulazi i kad taj put nije saobraajnim znakom oznaen kao put sa prvenstvom prolaza ako
vozilom ulazi sa zemljanog puta na put sa kolovoznim zastorom ili ako na put ulazi sa povrine
na kojoj se ne vri saobraaj.




Saobracaj na raskrsnici regulisan pravo prvenstva sa desne strane

Na raskrsnici koja nije regulisana saobraajnim znacima, svetlosnim znacima ili znacima
koje daje ovlaeno lice, prolaz vozila kroz raskrsnicu se odvija na osnovu pravila desne strane i
ovo pravilo vazi na svim raskrsnicama .

Voza koji prolazi kroz raskrsnicu duan je da propusti vozilo koje nailazi s njegove
desne strane.
Od ovog pravila su izuzeta :
vozila pod pratnjom (samo kada daju propisane zvune i svetlosne znake)
vozilia sa prvenstvom prolaza (vozila policije, hitne pomoi, vatrogasne slube i
vojne policije) samo kada daju propisane zvune i svetlosne znake
inska vozila
Voza vozila koji na raskrsnici skree ulevo ( plavi automobil ) duan je da propusti
vozilo ( sivi automobil ) koje dolazei iz suprotnog smera , na raskrsnici zadrava pravac svog
kretanja ili skree udesno.

Voza koji pri skretanju vozila preseca biciklistiku stazu ili traku duan je da propusti
vozila koja se kreu po biciklistikoj stazi ili traci.


8

Zakljuak
Saobracaj na raskrsnici moze biti regulisan na vise nacina. Saobracaj na raskrsnici rmoze biti
regulisan putem ovlastenog lica, saobracaj na raskrsnici moze biti regulisan putem svjetlosnih
saobracajnih znakova (semafora), saobracaj na raskrsnici moze biti regulisan putem saobracajnih
znakova, saobracaj na raskrsnici moze biti regulisan putem desne strane. Ovo su jedni od nacina
obavljanja saobracaja na raskrsnici. U slucaju da je saobracaj na raskrsnici regulisan putem
ovlastenog lica pri tome ako je raskrsnica regulisana nekim drugim pravilom ovalsteno lice I
dalje ostaj starije na raskrsnici.
.


























9

LITERATURA
1. Ini M: Bezbednost drumskog saobraaja. Fakultet tehnikih nauka Novi Sad. Novi Sad.
2001.
2. Popovi M: Kontrola saobraaja. Via kola unutranjih poslova Beograd. Beograd.
1994.
3. http://www.vozite.com/saobracaj_na_raskrsnici.html
4. http://www.autoskolajane.net/onlinetest/raskrsnice.htm
5. http://www.autoskolaonline.com/obuka/raskrsnice-i-prioriteti/prvenstvo-prolaza-na-
raskrsnicama-regulisanim-svetlosnim-saobracajnim-znakovima.html